De Lilse Molen

Tekst van Windmolensite De Lilse Meulen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80334)

Door een nieuw aangeplante meidoornhaag omgeven, bakstenen windmolen van het bovenkruiertype, een berg- of beltmolen, ook Oude molen genoemd, in tegenstelling tot de later gebouwde watermolen op de Warmbeek. Ronde, naar boven toe versmallende molen. Begin 1820 op de Broekkant gebouwd, in opdracht van de Teuten J. Kerckhofs (°1779) en W. Houben (1777-1851), aangeduid in de Atlas van de Buurtwegen (1845), dienst doende als graan- en oliemolen en bij de verbreding van het Kempisch kanaal in 1908 onnodig afgebroken, daar deze waterweg aan de andere zijde werd verbreed; behoud van de grondvesten. In 1908-1909, heropbouw op de huidige plaats door de toenmalige eigenaar J.H.Th. Kerkhofs-Spaas, koopman, wonende te Lille.

De nieuwe molen, op een verhoogde berm opgetrokken, deels met oud en deels met nieuw materiaal, werd voorzien van een benedeningang en werd een verdieping lager dan de oude molen. In 1911, plaatsing van een benzinemotor, die in 1920 werd verzwaard. Op Allerheiligen 1921, zware stormschade. In 1923, installatie van een elektrische motor. In 1932, vervanging van de zeilen van de wieken door zink. Bedrijvig tot 1969, jaar waarin in februari een wiek afbrak. In 1983, gevorderde staat van verval. In 1997-98, grondige onderhoudsbeurt en plaatsing van een nooddak. In 1999-2000, restauratie naar ontwerp van BVBA Architectenbureau P. Gevers (Kasterlee). Op 20 juni 2000, plaatsing van een uilenkast in de molenkap. Op de monumentendag van 10 september 2000, inhuldiging van de gerestaureerde molen en onthulling van een gedenkplaat aan het molengebouw.

Baksteenbouw, voor de helft, namelijk ten zuiden, gecementeerd; vernieuwd houtwerk. Rechthoekige steigergaten, waarboven houten molenkap met roofing en inscriptie: DE LILSE MEULEN/ 1908 2000. Boven elkaar gestelde rondbogige muuropeningen. Ter hoogte van de belt, getoogde poort ten noorden, waarboven gevelsteen met inscriptie: H[ubert] K[erkhofs]/ 1 MEI 1908, datum van aanvatting van de heropbouw. Geklinknageld gevlucht. Vlucht van 26,70 meter, de grootste van België.

Inrichting: twee steenkoppels, waarvan één maalvaardig; een elevator, bedrijfsvaardig en aangedreven door een elektromotor; een hamermolen en een niet bedrijfsvaardige oude dieselmotor.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Momumentenzorg, Limburg, Cel Monumenten en Landschappen, dossiernummer 195.
  • Belgisch Molenbestand, Molendatabase van v.z.w. Molenzorg.
  • HOLEMANS H. & SMET W. 1981: Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken, 16, 162-164 (afbeeldingen), 195, 202, 203, 204, 205.
  • LEDEGEN G. 1995: Drie waardevolle Limburgse windmolens op een lijn, Een verhaal over water en wind 7.26, 14.
  • MOLEMANS J. 1976: Historisch-naamkundige studie van Sint-Huibrechts-Lille, Sint-Huibrechts-Lille, 117-118, afbeelding.
  • S.N. 1996: Gemeente verwerft de stenen belt-windmolen van Sint Huibrechts-Lille in Limburg, Een verhaal over water en wind 8.30, 12.
  • S.N. 1996: Gemeente verwerft windmolen van Sint-Huibrechts-Lille, Een verhaal over water en wind 8.28, 14, afbeeldingen.
  • S.N. 1998: Het Liller Heem 4.4, 32-36, prentkaart en foto.
  • S.N. 1998: Het Liller Heem 16, 55-56, afbeeldingen.
  • S.N. 2000: Het Liller Heem 18, 99-107 (afbeeldingen), 150-156 (afbeeldingen).
  • S.N. 1998: Een nieuwe toekomst voor de windmolen van Lille, Een verhaal over water en wind 10.35, 17-18, afbeelding.
  • S.N. 1997: De windmolen van Sint-Huibrechts-Lille wordt als nieuw, Een verhaal over water en wind 9.31, 7-8, afbeelding.
  • SNOEKS L. 1998: Onderhoudswerken aan molen Sint-Huibrechts-Lille, Een verhaal over water en wind 10.35, 16.
  • STALMANS L. 1973: Sint-Huibrechts-Lille in oude prentkaarten, Zaltbommel, prentkaarten nummers 20-21.
  • STALMANS L. & JOOSTEN F. 1980: De windmolens van Sint-Huibrechts-Lille, Sint-Huibrechts-Lille.
  • VER ELST A. 1980: De Belgische windmolens in beeld / Les moulins à vent belges en images, 4de druk, Zaltbommel, illustratie 123.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Windmolensite De Lilse Meulen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/80334 (geraadpleegd op ).