Boerenkrijgmonument

Tekst van Boerenkrijgmonument (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79373)

Beeldbepalend monument op het voorplein aan de kerk, vlakbij het kruispunt met de Kerkstraat te midden van het dorpscentrum. Opgericht in 1898 naar ontwerp van beeldhouwer Aloïs De Beule (Zele 1861- Gent 1935) ter herdenking van 100 jaar Boerenkrijg.

Deze opstand van de lokale (boeren)bevolking tegen het Franse Directoire-regime startte in Overmere op 12 oktober 1798 na een incident met een inbeslagname bij iemand die belastingen weigerde te betalen. Gewapend verzet deinde over Vlaanderen uit en werd twee maanden later bloedig neergeslagen in Hasselt op 5 december 1798. Historisch gebeuren rond de eeuwwisseling veelvuldig herdacht met festiviteiten en plaatsing van Boerenkrijgmonumenten, kaderend binnen de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en het katholieke reveil. Veelal geromantiseerde voorstelling van de opstand van de "Vlaamse religieuze plattelandsbevolking" tegen de Franse bezetter.

Monument te Overmere door Duitsers in 1918 weggenomen, herplaatst in 1920. Bronzen beeldengroep op een hoge hardstenen sokkel, omgeven door een laag smeedijzeren hek. Figuratieve voorstelling van de "Triomf van het begin van de strijd" naar analogie van de start van de Boerenkrijg te Overmere. In de volksmond gekend als "Pa en Gijs" naar de twee dorpsfiguren die poseerden. Figuur met vlag en kruis in de hand wijzend in de verte die een Franse vlag vertrappelt, als triomfator. Naast hem staat een gebukte man met trommel, die opkijkt en gelijktijdig met zijn andere hand een geweer tracht op te nemen. Handtekening van A. De Beule onderaan links.

Conische sokkel met opschrift aan de vier zijden. Zuidzijde : "Hier begon de boerenkrijg voor God en Vaderland op 12 october 1798". Onderaan een apart stenen plaatje met de tekst "Dertig Overmeerse soldaten vielen onder Napoleon 1804-1815/ heemkundige kring/ 12 okt. 1990". Noordzijde : "Dit gedenkteeken werd ingehuldigd den 31 juli 1898 feestelijk herplaatst den 22 aug.ti 1920". Daaronder een plaatje met de tekst "Renovatie Boerenkrijgmonument 7 juli gemeente technische dienst". Oostzijde : "Door de Duitsers weggenomen den 20 aug.ti 1918". Westkant : "Geschonden teruggevonden te Gent den 4 feb.ri 1919".

Zeer kwalitatief monument, representatief voor het vakmanschap van Aloïs De Beule (1861-1935) die zijn naambekendheid en doorbraak als monumentaal beeldhouwer dankte aan de creatie van drie Boerenkrijgmonumenten in Mol, Overmere en Tielt in 1898. Met deze ontwerpen nam hij duidelijk afstand van zijn neogotische vorming aan de Sint-Lucasschool te Gent.

  • Gemeentearchief Berlare, Overmere, Beraadslagingen gemeenteraad februari 1884-juli 1901.
  • Van Brigand tot Held. Franse hervormingen en Boerenkrijg, Mechelen, 1998.
  • DE SCHRYVER L., Gemeentepolitiek tussen 1830 en 1940 : kwantitatieve analyse van een drietal gemeenten : Berlare, Overmere en Uitbergen, onuitgegeven eindverhandeling Universiteit Gent, 1997, p. 225-226.
  • DE WILDE E.I., Aloïs De Beule, beeldhouwer van monumenten in de fusiegemeente Berlare, Heemkundige Kring Overmere, XIII, 3, 1995, p. 82-95.
  • DE WILDE E.I., Boerenkrijgmonumenten van Aloïs De Beule, Heemkundige Kring Overmere, XVI, 2, 1998, p. 60-69.
  • DE WILDE E.I., Boerenkrijgmonumenten van 1898, M&L, XVIII, 2, 1999, p. 6-24.
  • PENNE F., Overmere, dorp van de boerenkrijg, Vlaamse Toeristische bibliotheek, Antwerpen, 1964, p. 1-3.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Boerenkrijgmonument [online], https://id.erfgoed.net/teksten/79373 (geraadpleegd op ).