Tramstation

Tekst van Tramstation Bassevelde: watertorentje met kolenhok (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76032)

Gebouwen van de buurtspoorweg, gelegen aan de rand van het dorpscentrum, in de buurt van het verdwenen spoorwegstation van de lijn Zelzate-Eeklo. Opgericht door de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen, in 1910 met de aanleg van een 26 km lange tramlijn Gent (Rabot) – Bassevelde, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 5 oktober 1904. De exploitatie was eerst in handen van de “Intercommunale du Vicinal Gand-Bassevelde” en later de “S.A. de Transports urbains et vicinaux”. De tramlijn werd niet geëlektrificeerd maar er werd vanaf de jaren 1930 overgeschakeld op spoorauto’s en vanaf 1956 namen bussen de plaats van de zogenaamde “mazouttrams” in. De tramsporen werden toen ook opgebroken. Nu is de site nog in gebruik als stelplaats van De Lijn.

De nog bestaande gebouwen op de stelplaats van de buurtspoorwegen, dateren van 1910, volgens het aanbestedingsplan van 1909. De gebouwen van de buurtspoorwegen werden op grote schaal ontworpen en aanbesteed door de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen volgens bepaalde typeplans en bestekken. Zoals bij de meeste eindstations omvatte het complex van eenvoudige bakstenen gebouwen aan de tramsporen een dienstwoning met bureau, een werk- en stelplaats voor de tramrijtuigen en een watertorentje met kolenmagazijn ten behoeve van de stoomtram.

Het vierkant watertorentje onder een steil zadeldak met aangebouwd lager kolenhok onder een overstekend zadeldak met mechanische pannen is opgetrokken in een sobere eclectische bouwstijl, verwijzend naar de traditionele baksteenarchitectuur met verwerking van natuursteen en decoratieve details, zoals bijvoorbeeld de verdiepte muurvelden en de afwerking ervan met natuurstenen lijsten, en de bakstenen plint met afgeschuinde deklijsten. De vensters zijn voorzien van ijzeren roedeverdelingen. De voorgevel van het watertorentje is het meest uitgewerkt. De rechthoekige houten deur en het ijzeren venster ernaast zijn afgedekt met versierde ijzeren lateien en overspannen met een rondboogvormig boogveld. De bovenvensters met ruitvormige ijzeren roedeverdeling vormen door arduinen middenstijlen een drielicht. Een bijzonderheid is de stenen peilschaal ingewerkt in de gevel gericht naar het vroegere tramspoor. De watertoren is niet meer als zodanig in gebruik, maar bewaart op de verdieping nog een geklonken metalen watertank. Het voormalig kolenmagazijn, nu bergruimte/ garage, met in de westelijke zijpuntgevel een rechthoekige garagepoort en gewijzigde muuropeningen in de zuidgevel. Oorspronkelijk waren in het dak ook twee driehoekige dakkapelletjes aangebracht.

Het woonhuis (Tramstatie 2) is een typisch bakstenen gebouw van twee bouwlagen afgedekt door een zadeldak (pannen). De traveeën worden gemarkeerd door traveenissen. De centrale rechthoekige deur en vensters worden overspannen door ijzeren lateien versierd met rozetten. De vensters zijn tweelichten met een arduinen middenstijl.

Achterin het terrein gelegen stelplaats en werkhuis voor de vroegere trams (Tramstatie 29), voorheen twee parallelle gebouwen onder zadeldak (pannen), nu slechts één gebouw na sloop van het tweede, gebouwd in een sobere en functionele bedrijfsarchitectuur. Voorpuntgevel met ijzeren poorten onder ijzeren rozetlatei, in geveltop drielicht met arduinen deelzuiltjes en ijzeren roedeverdeling. Zijgevel geritmeerd door gelijkaardige tweelichten en lisenen. Binnenin ruimte overspannen met ijzeren Polonceauspant.

  • Antwerpen, Vlaams tram- en autobusmuseum vzw, archief.
  • Kadasterarchief Oost-Vlaanderen.
  • NEYENS J. 1978: De buurtspoorwegen in de provincie Oost-Vlaanderen 1885-1968, Lier, 31-32, 55, 79-81.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Assenede, Eeklo, Kaprijke, Maldegem en Sint-Laureins, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 21n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tramstation Bassevelde: watertorentje met kolenhok [online], https://id.erfgoed.net/teksten/76032 (geraadpleegd op ).