"Fort van Beieren". Beschermd als landschap bij Koninklijk Besluit van 6/07/1976.

Voormalig kasteeldomein en militair fort, oorspronkelijk gelegen tussen de Damse vaart en de gedempte "Sluyssche Vaart" of "Oude Zwin" (nu Brugse en Koolkerkse Steenweg), ter hoogte van de oude dorpskern. Aan de zuidwestelijke zijde liggen de resten van het kasteel "Fort de Bavière". Heden is het geheel een natuurreservaat, uitgebaat door de Provincie West-Vlaanderen.

Kasteeldomein. Het eerste kasteel dateerde uit 1609 en werd in de 18de eeuw verbouwd. De kasteelsite was voorzien van een gracht en opsplitsing tussen opper- en neerhof. Het kasteel met de naam "Fort de Bavière" werd gebruikt als buiten- of hoofdverblijf van verschillende (adellijke) families waaronder als laatste de familie van Caloen die het aan de provincie verkocht. In 1897 werd het kasteel verbouwd, uitgebreid met dienstgebouwen en voorzien van een watertoren, in opdracht van de familie Van Severen en naar ontwerp van Oscar de Breuck. De nu nog resterende toegang en omheining in arduin en ijzer dateert uit dezelfde periode. Op de hekkenpijlers staan de initialen ‘V S’ verwijzende naar de opdrachtgevende familie. Door de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel beschadigd waarna het in 1956 in ruïneuze toestand gesloopt werd.

Verschillende constructies verwijzen nog naar het vroegere kasteeldomein. De ijskelder is in een verwaarloosde toestand bewaard en herbergt een vleermuizenkolonie. De bijhorende vijver werd grotendeels opgevuld door gebruik als stort van de marinekazerne in Sint-Kruis. Ten noorden van het neerhof staat nog de uitgestrekte bakstenen ommuring van de moestuin waarin een aantal deur- en vensteropeningen voorzien zijn. Tegen de noordelijke binnenmuur werd een langgerekte en dubbele serre gebouwd waarvan de ijzeren draagstructuur nog bewaard is. Op de resterende ravelijn, ‘het eiland’, staan de ruïneuze restanten van een 19de-eeuwse fazantenkwekerij.

Fort. Benaming naar Maximiliaan-Emmanuel keurvorst van Beieren, gouverneur van de Zuidelijke Nederlanden tijdens de bouw van het fort.

Het fort werd gebouwd naar aanleiding van de Spaanse Successieoorlog (1701-1713/15) en functioneerde in een noordelijke verdedigingsgordel van de Zuidelijke Nederlanden tegen de Noordelijke Nederlanden. Na een eerste kampement aangelegd door het Franse leger in 1702 werd eind 1703 of in 1704 een versterking gebouwd bestaande uit aarden wallen en grachten. Na de machtsovername door de alliantie van de naties Engeland – Verenigde Provinciën – Oostenrijk in 1706 verbleven er nog militairen tot in 1748, het einde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748). Na de afschaffing als militair fort in 1748 geraakte het vervallen en werd de noordelijke helft gebruikt als weiland terwijl de zuidelijke bebost werd. In de Tweede Wereldoorlog werd tijdelijk een Duitse veldbatterij geplaatst in de aarden omwalling. Na verschillende adellijke privé-eigenaars werd de site in 1998 aangekocht door de Provincie West-Vlaanderen en ingericht als provinciaal domein. Het fort van Beieren heeft nooit gefunctioneerd aangezien het nimmer belegerd werd.

Het fort had oorspronkelijk een stervormig grondplan en was voorzien van achtereenvolgens een open middenplein, een eerste aarden omwalling met vier bastions verbonden door courtines (ongeveer 250 bij 250m), een hoofdgracht waarin een ravelijn lag, een tweede aarden omwalling met glacis, vijf bastions, vermoedelijk vijf (verdwenen) ravelijnen en tenslotte een buitengracht. De ravelijn aan de zuidzijde functioneerde als versterking van de toegangspoort, gericht naar Brugge. De hoogte van de aarden wallen bedraagt 5 à 6m boven zeeniveau.

Het huidige uitzicht is tot stand gekomen na het geleidelijk aan verlanden van de grachten: zo sleten de aarden wallen af door bodemerosie. De hoofdgracht werd in de noordhoek gedeeltelijk gedempt en gedeeltelijk gebruikt als gemeentelijk stort. De buitengracht is gereduceerd tot een smalle beek. Aangezien het domein jarenlang privédomein was ontwikkelde het fort zich als een site met opmerkelijke natuurwaarden wat fauna en flora betreft. Voor de bebossing werden hoofdzakelijk marilandicapopulieren gebruikt, verder komen zomereik, gewone es en beuk voor. Door de verlanding is de hoofdgracht in de noordoosthoek voorzien van moerasvegetatie. In de 19de eeuw werd een beperkte landschappelijke aanleg toegepast op het kasteeldomein en in het fort door onder meer het aanleggen van een beukendreef, brugjes en de aanplanting van zwarte notelaar, populieren en rode beuk.