Koopmanshuis

Tekst van Sevillien (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6150)

Traditionele koopmanswoning, oorspronkelijk een breedhuis (vlechtingen in de zijmuren) uit de 16de eeuw, dat in het eerste kwart van de 17de eeuw (omstreeks 1620) herbouwd werd tot een diephuis sterk gelijkend op het huis Melkmarkt 15. Later meermaals verbouwd onder meer in het vierde kwart van de 17de eeuw tot het eerste kwart van de 18de eeuw, in de tweede helft van de 18de eeuw (circa 1770-1780), in het eerste kwart van de 19de eeuw en het vierde kwart van de 19de eeuw tot het eerste kwart van de 20ste eeuw. Restauratie in opdracht van Peter Van der Wee naar een ontwerp door de architect Paul J. Leysen uit 1977.

Het pand bestaat uit een voorhuis en een binnenplaats; een arcade met twee bogen verbindt het voorhuis met een trappenhuis en een achterhuis. Trapgevel van elf treden met overhoeks topstuk uit het eerste kwart van de 17de eeuw, vier traveeën breed en twee bouwlagen hoog onder een half zadeldak uit de 17de eeuw en een half schilddak uit het eerste kwart van de 18de eeuw (nok loodrecht op de straat, leien). Parement van witte natuursteen voorzien van ankers met gekrulde spie. Daar waterlijsten gelede geveltop met drie rechthoekige vensters onder druiplijsten in de eerste geleding, een Antwerps drielicht met lager middenvenster, latei op kraagstenen en druiplijsten in de tweede geleding, en een luikje met druiplijst in de top. Verder in de loop van de 18de eeuw aangepaste rechthoekige vensters met hardstenen latei en lekdrempel, evenals de topvensters onder een wigvormig ontlastingssysteem. Deuromlijsting met kwartholle negblokken en een hardstenen latei uit de 18de eeuw (links); de 19de-eeuwse houten winkelpui werd verwijderd in 1978.

Achter de inkomdeur: gang uit de 18de eeuw die oorspronkelijk via de arcade op de binnenplaats, het trappenhuis en het achterhuis doorliep tot in de tuin. Achtergevel (noordzijde binnenplaats): beschilderde gecementeerde lijstgevel uit de 18de eeuw van drie traveeën en twee bouwlagen met rechthoekige muuropeningen; rechthoekig keldergat in een geprofileerde zandstenen omlijsting uit het eerste kwart van de 17de eeuw (tweede travee). Aan oostzijde van de binnenplaats: bakstenen bepleisterde zijbouw (17de eeuw) van twee traveeën en drie bouwlagen onder een lessenaarsdak (pannen). Galerij van blauwe hardsteen uit de eerste helft van de 18de eeuw, voorzien van steenhouwersmerken, die uit twee geprofileerde rondbogen met diamantkopsleutel bestaat, steunend op een Toscaanse zuil met lichte entasis en twee consoles. Bovenverdiepingen met rechthoekige en latere ovale vensters met kwartholbeloop. Bepleisterde achterbouw (zuidzijde van de binnenplaats) waarvan het linkerdeel ui de 18de eeuw met een kwartholle zandstenen daklijst en een tentdak (pannen); de trapzaal met drie boven elkaar geplaatste ovale vensters; een later aangebouwde rechterhelft uit het eerste kwart van de 19e eeuw onder een zadeldak (pannen).

Interieur uit het eerste kwart van de 19de eeuw, onder meer eiken trap (circa 1800) met gebeeldhouwde Lodewijk XVI-voluut. Het oorspronkelijke achterhuis (kern circa 1620, verbouwd circa 1775?) behoorde sinds 1890 bij het aanpalende pand nummer 56 en werd samen met laatstgenoemde huis met neoclassicistische voorgevel gesloopt einde 1977.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 18#58743.
  • VAN DER WEE P. 1978: Historisch archeologisch onderzoek van een 17de eeuwse koopmanswoning, Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek 1978.2.
  • HENDRICKX M. 1999: Over Crabben, Hazen en huidevetters: het pand Sevillien, Sint-Jacobsmarkt 54 te Antwerpen, Bulletin van de Antwerpse Vereniging voor Bouwhistorie en Geschiedenis 1999.3-4, 11-42.
  • MACLOT P. 2000: Van deftige burgerwoning tot winkelhuis en terug: de evolutie in bouwen en bewonen van het pand Sevillien na het Ancien Regime, Bulletin van de Antwerpse Vereniging voor Bouwhistorie en Geschiedenis 2000.1, 1-48.
  • MACLOT P. 2000: Het pand Sevillien als typisch voorbeeld van een koopmanswoning uit de Renaissancetijd, Bulletin van de Antwerpse Vereniging voor Bouwhistorie en Geschiedenis 2000.1, 49-66.

Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sevillien [online], https://id.erfgoed.net/teksten/6150 (geraadpleegd op ).