Kasteel Allaert

Tekst van Kasteeldomein Allart (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/60493)

Voormalig buitenhuis op U-vormige plattegrond opgetrokken in het begin van de 19de eeuw in opdracht van de familie De Brabander-Cottignies. Kasteel en landschapspark beschermd als monument bij M.B. van 09.06.2004.
In 1870 wordt het domein aangekocht door dokter Sioen, de grootvader van Georges Allart (naar wie het kasteel heden wordt genoemd), als buitenverblijf. In 1909 vestigde Georges Allart zich definitief te Aalbeke. In 1910 wordt het kasteel uitgebreid met conciërgerie, stallingen, garages, keukens en waskelders, waarbij de twee zijvleugels worden verbouwd en verhoogd. Ook het art-nouveaugetinte hoektorentje wordt aan de woning toegevoegd. In 1911 wordt het domein uitgebreid door de aankoop van circa 2 hectare grond, waarna Georges Allart het huidige landschapspark aanlegt.

Onderkelderd landhuis op U-vormige plattegrond. Baksteenbouw bekleed met simili-natuursteen. De dwarse vleugels werden deels bekleed met panelen van natuursteen. Leien bedaking.
Hoofdvolume getypeerd door twee smalle venstertraveeën en één breed vooruitspringende centrale deurtravee. Horizontaal benadrukte lijstgevel cf. de schijnvoegen, kroonlijst rustend op modillons met eenvoudig entablement en druiplijsten.
Middenrisaliet bekroond door driehoekig fronton. Imposant portaal bereikbaar via arduinen bordes. Houten vleugeldeur met halfrond bovenlicht ingeschreven in arduinen omlijsting onder kroonlijst. Rechthoekige vensters in geprofileerde omlijsting. Rechteroksel gemarkeerd door art-nouveaugetint polygonaal hoektorentje geritmeerd door rondboogvensters en pilasters. Fraai glas in lood.
Gelijke achtergevel met centraal halfronde uitbouw. De dwarse rechtervleugel was in oorsprong bekroond door een hoogopgaand leien schilddak, thans verdwenen.

Achter het woonhuis Engels landschapspark aangelegd circa 1911. Ongeveer de helft van het huidige park wordt reeds vermeld als lusttuin op de kaart van Popp (circa 1850). Dit verklaart meteen waarom in de omgeving van het kasteel de oudste bomen staan van het park. De kaart Vandermaelen (circa 1850) duidt eveneens nog bebouwing aan halfweg het huidige park. Het park wordt nog niet weergegeven.

Het park werd heraangelegd volgens de principes van de Engelse landschapsstijl, waarbij vista's vanuit het kasteel uitnodigen om nieuwe vista's vanuit het park te ontdekken, onder meer ook met een zicht op de Hoogmolen. De centrale zichtas bestaat uit een gazon dat aansluit op de eerste vijver die ter hoogte van een vernauwing tussen de beplanting verdwijnt naar de achterste vijver. De eerste vijver is uitgegraven in de klei en onverhard, en wordt wellicht gevoed door een bron, via een kunstmatige cascade storten de vijvers in elkaar over, waarbij het hele traject van het door pompen aangedreven watercircuit van een feeërieke elektrische verlichting voorzien was. Een onverhard kronkelend randpad dat kortsluit via enkel bruggetjes over de vijver vormt het circulatiepatroon. Uiteraard gaat het pad tot helemaal achterin bij het priëel dat opgetrokken is in een betonnen structuur van imitatie boomstammen met balustrade en puntdak.
Het bosaspect wordt gevormd door de talrijke loofbomen die in het park aanwezig zijn, met vooral Es en Esdoorn. Op de vochtige parkbodem heeft ook de Wilde paardekastanje een goed kiembed gevonden. De mooiste solitaire bomen zijn een Gewone plataan onmiddellijk achter het kasteel en enkele prachtige Beuken achter het kasteel in het oude deel van het park rond de eerste vijver. Achter in het park tussen het priëel en het amfitheater staat een mooie Treurbeuk die dateert van bij de aanleg van het tweede deel van het park.
Tot het rijke bomenstand behoren ook een aantal zware populieren, enkele vrij hoog uitgegroeide acacia's en enkele magnolia's, die het voorjaarsaspect van het park ondersteunen. Een trompetboom blijft ondanks de inscheuring bij een vorige storm verder groeien. Op het eiland in de tweede vijver is een treures onderdeel van het decor.
Rond de vijver vinden we nog een geënte Paardekastanje en enkele Moerascypressen, allen typische bomen voor de parkaanleg van die periode. Meerdere bomen verloren de top van hun kruin door stormschade, o.a. een oude Linde tussen de vijvers, een imposante populier en verschillende Moerascypressen.
Het amfitheater bestaat uit een cirkelsegment van 120° als steil talud (zes kwart) in gras aangelegd dat uitkijkt op het eiland in de achterste vijver, ten noorden van dit amfitheater. Op de rechterwand wordt het amfitheater geflankeerd door een Magnolia, links zorgen de bomen langs de cascade met de Catalpa voor de omkadering. De vrije ruimte achter de helling fungeert als klankkast.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, primitief plan (1835); legger 212 (artikelnrs. 48 en 552).
  • Aalbeke in oude prentbriefkaarten, Zaltbommel, 1990.
  • Anonieme tekst, Kasteel en Park Allart: Historiek.
  • DECOENE D., Aalbeke: de landelijke gemeente 1944-1976, Kortrijk 1981, p. 155-156.

Bron: DE GUNSCH A. & METDEPENNINGHEN C. met medewerking van CALLENS T. & VAN DEN MOOTER M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortrijk, Deel IIA: deelgemeenten Aalbeke, Bellegem, Bissegem en Heule, Deel IIB: deelgemeenten Kooigem, Marke en Rollegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL5, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Callens, Toon; Van den Mooter, Maarten; De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Allart [online], https://id.erfgoed.net/teksten/60493 (geraadpleegd op ).