Sint-Annakapel of Keizerkapel

Tekst van Kapel en voormalig godshuis van het Droogscheerdersambacht (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5122)

Gotische kapel gebouwd in 1513-14 door het Droogscheerdersambacht, waarschijnlijk toegewijd aan "onser vrouwe int kinderbedde". Aan de noordzijde van de kapel bevond zich de zogenaamde "Droogscheerderspletse" met elf éénkamerhuisjes; dit godshuis werd later het klooster van de Witte Paters. De doorgang naar de kloostergebouwen aan de westzijde van de kapel dateert van circa 1529.

Van 1625 tot 1648 deed de kapel dienst als kerk van de Sint-Willibrordusparochie. Hersteld tijdens de tweede helft van de 17de eeuw: in 1670 overwelfd met kruisribgewelven in laat-gotische stijl, marmeren Italiaanse vloer van 1680, barokportaal van 1681 met beeld te dateren circa 1691. De kapel werd gerestaureerd in 1961.

Georiënteerd zaalkerkje met driezijdig gesloten koor onder een leien zadeldak bekroond met een hexagonale dakruiter onder naaldspits. Zandsteenbouw met gebruik van hardsteen voor latere elementen. Hoge zijgevels van vier traveeën: geordonneerd door steunberen met versnijdingen onderaan ingebouwd in een lage aanbouw onder een lessenaarsdakje. In de zuidgevel: hoge spitsboogvensters met geprofileerd beloop en laat-gotische drielichtstracering. Eerste westelijke travee met barokportaal van blauwe hardsteen daterend van 1681; geblokte rondboogomlijsting geflankeerd door geringde driekwartzuilen met composietkapiteel waarop een brede verkropte gekorniste waterlijst bekroond met zware voluten en topvazen; centrale rondboognis met geprofileerde archivolt, omlijst met voluten en afgesloten door een gebroken waterlijst met gestrekte uiteinden waarboven een topvaas met Mariamonogram, indrukwekkende lichtarm; in de nis een zittend madonnabeeld toegeschreven aan Eyckmans, daterend van rond 1691. Links van het portaal: lage aanbouw van één travee en twee bouwlagen onder lessenaarsdak, geleed door een kordon. Korfboogdeur in een geprofileerde omlijsting, omlijnd door een waterlijst die aanvankelijk rechts verder liep (?), hogerop kruiskozijn met kwartholbeloopp en uitspringende tussen- en bovendorpel. Hierachter bevindt zich de doorgang (circa 1529) van zes traveeën met kleurige bakstenen graatgewelven van het vroegere godshuis. Deze doorgang leunt aan tegen de westelijke puntgevel van de kapel, waarin tot in de 17de eeuw de toegang van de bidplaats was (korfboogdeur rechts in de gang).

Rechts van de kapel, tegen het koor, aanbouw van één travee en twee bouwlagen onder een lessenaarsdakje (leien) met rechthoekige doorbrekingen, beneden getralied en omlijnd door een waterlijst.

Interieur: achter het barokportaal geeft een tweede korfboogvormige deur omlijst met een geprofileerde zandstenen waterlijst toegang tot de kapel. Zaalkerkje met laat-gotische kruisribewelven (1670) opgevangen door sokkels. Ter hoogte van de spitsboogramen heiligenbeelden op sokkels en onder de ramen brede korfboogvormige nissen waarin biechtstoelen of heiligenbeelden. Prachtige marmeren vloer van 1680.

Mobilair dateert grotendeels uit de 17de eeuw, onder meer predikstoel van 1689 door Hendrik Frans Verbrugghen; hoogaltaar (1653) met in de nis boven het kroonstuk een Sint-Salvator van Artus Quellin de jonge. Heiligenbeelden van Guillaume Kerricx (Sint-Jan de Doper), Robert Colijns de Nole (Heilige Barbara), Andries Colijns de Nole (Heilige Joachim en Heilige Katelijne van Alexandrië), en andere. Glas-in-loodramen door Leopold Pluys (1883) en Edward Steyaert (circa 1895).

  • GEUDENS E. 1920: De keizerskapel met eenige schetsen uit de jaarboeken van haren voormaligen eigenaar het Droogscheerdersambacht, Antwerpen, 1920.
  • PRIMS F. 1947: De kapel van de Keizerstraat, in Antwerpiënsia, XVIII, 75, 297-300.
  • PRIMS F. 1951: De Sint-Annakapel der Keizerstraat, in Antwerpiënsia, XXI, 18, 164-169.
  • S.N. 1970: Antwerpen die scone, nummer 8.

Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel en voormalig godshuis van het Droogscheerdersambacht [online], https://id.erfgoed.net/teksten/5122 (geraadpleegd op ).