Watermolen

Tekst van Watermolen met omgeving (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47380)

Naamloze watermolen, type onderslagmolen, tot 1976 gelegen op de Aa, sedertdien op een aftakking. Het sluizencomplex dat het waterdebiet van de Aa regelt werd vernieuwd in 1943, nogmaals begin jaren 1970. De tot op heden oudst gekende vermelding van de molen klimt op tot 1526; in enkele 14de-eeuwse akten is er wel sprake van een molen, doch niets duidt erop dat het hier gaat om een watermolen.

Het molenhuis werd vermoedelijk gebouwd in 1681 en bevat mogelijk een oudere kern; een aantal elementen verwijzen immers naar een oudere vakwerkconstructie. Het oorspronkelijk houten waterrad werd in 1943 vervangen door een metalen wiel. Molen buiten gebruik sedert 1970. Het "eilandje" tussen de twee rivierarmen, met molenvijver en een gekasseide weg van de ene brug naar de andere, is ook beschermd als landschap.

Molenaarswoning en aansluitend molengebouw, opgetrokken uit baksteen onder schilddak (nok parallel aan de straat, riet en Vlaamse pannen) met recent ingebrachte klimmende dakvensters. Molenaarswoning bestaande uit een woon- en stalgedeelte, zeven traveeƫn en anderhalve bouwlaag, gemarkeerd door vernieuwde rechthoekig vensters ter vervanging van de voormalige houten kruiskozijnen, korfboogdeur onder bepleisterde waterlijst. Voorts rechthoekige muuropeningen onder houten latei; paardenringen in rechter travee. Rechter zijgevel met zandstenen hoekblokken en muurvlechtingen.

Interieur met klassieke plattegrond, woonvertrekken vooraan, kelder, opkamer (zuiden) en moos achteraan; bewaarde houten en lemen binnenwanden, moer- en kinderbalken, haarden en cementtegelvloeren.

Aansluitend molengebouw links, oorspronkelijk een volledig houten constructie die in de eerste helft van de 19de eeuw een stenen voorgevel en een nieuw dakgebint kreeg. Tegen de voorgevel met gewijzigde muuropeningen, zie oude foto's, bevindt zich nog een oude molensteen; de huidige maalinrichting dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw. Het metalen rad bevindt zich onder het overkragend dak van het molengebouw, met aansluitend het sluizensysteem van hout en natuursteen.

Schuin ingeplante schuur ten zuidwesten, heropgebouwd circa 1909-1910, nadat de oude door een storm was vernield.

  • Administratie voor Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg, Bestuur voor Monumenten en Landschappen, Beschermingsdossier A/0293, A/0293/1, A/0293/2.
  • VERDEGEM A., De watermolen van Tielen en zijn molenaars, Tongerlo-Westerlo, 1987.

Bron: KENNES H. & STEYAERT R. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watermolen met omgeving [online], https://id.erfgoed.net/teksten/47380 (geraadpleegd op ).