De groote witte Arend

Tekst van De groote witte Arend (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4496)

Huis genaamd de witte Arend of de groote witte Arend, patriciërswoning waarvan de oorsprong teruggaat tot de 15de eeuw; van 1901 af in het bezit van de kloostergemeenschap "Les Filles de la Charité de St.-Vincent de Paul".

Breedhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder steil zadeldak (leien), in kern opklimmend tot de 16de eeuw (zie getrapte scheimuur links en veelkantige hoge schouw). Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met enkelhuisopstand, op geprofileerde arduinen plint en met muurankers. Rechthoekige vensters met lekdrempels, omlijsting met kwartholbeloop (zandstenen neggen van de oorspronkelijke kruiskozijnen?); op de begane grond zwaar getralied. Licht geprofileerde daklijst. Twee dakkapellen van omstreeks 1750 voorzien van arduinen vleugelstukken en gebogen waterlijst met gestrekte uiteinden. Asymmetrisch geplaatste ingangstravee in rococostijl van omstreeks 1750, uitgevoerd in blauwe hardsteen: spiegelboogpoort in sterk geprofileerde omlijsting voorzien van rocaillesluitsteen, imposten en neuten; gebogen waterlijst met gekorniste en gestrekte uiteinden; gesculpteerde zwikken en dito makelaar van de oorspronkelijke poort met lijstwerk; geprofileerd spiegelboogvenster met gekorniste en gelede onderdorpel, gecantonneerd door langgerekte volutes; kleine en deels gebogen waterlijst boven de sleutel; borstwering met rocaillemotieven; oorspronkelijke roedeverdeling in het raam, makelaar eveneens plastisch uitgewerkt.

Binnenplaats: bepleisterde en beschilderde lijstgevels van twee bouwlagen onder zadeldaken; verankering, kwartholle neggen van de rechthoekige vensters en de steigergaten onder de daklijst, duiden op 16de of 17de-eeuws bak- en zandsteenmetselwerk in traditionele stijl, later aangepast (18de eeuw?). Merkwaardige arcade (ten westen) in barokstijl van de tweede helft van de 17de eeuw: geprofileerde archivolten met diamantkop-sluitsteen op Toscaanse pilasters (van blauwe hardsteen) met lichte entasis (bouwaanvraag van 1901 onder meer voor de drie zuilen van de noordvleugel).

Bij de installatiewerken in 1901 ontdekte men in één der kamers een merkwaardige reeks muurschilderingen die men tussen 1480 en 1510 dateert, drie sybillen voorstellende, benevens een tafereel met de verschijning van Maria aan Keizer Augustus. Gerestaureerd, het tafereel werd gekopieerd op doek dat voor de sterk beschadigde schildering geplaatst werd. Kamer werd ingericht als kapel ("Chapelle St.-Charles à la memoire de Karel Ooms", aldus opschrift boven ingangsdeur) met belangrijk neogotisch mobilair. Voor het interieur is verder nog, in het voorgebouw, een fraaie rococoschouw van roze, sterk geaderde marmer te vermelden (omstreeks 1750).

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1901#2423.
  • CAIX DE SAINT AYMOUR. Vicomte de, Les Sybilles d'Anvers, Caen, 1902.

Bron: GOOSSENS M. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A., STEYAERT R., ILLEGEMS P. & DE BARSÉE L. 1976: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3na, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Goossens, Miek
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: De groote witte Arend [online], https://id.erfgoed.net/teksten/4496 (geraadpleegd op ).