De omgeving van de neogotische bedevaartskapel Onze-Lieve-Vrouw-van-Zeven-Smarten omvat een halfcirkelvormige aanplanting van beuken en gekandelaarde linden rond de kapel (gebouwd in de plaats van een 17de-eeuwse kapel) met een kruisweg van 14 staties. De aanleg werd bepaald door getallensymboliek en bedevaartsritueel.

Historiek

Een eerste kapel werd gebouwd in de 17de eeuw, in een periode waarin tal van boskapellen de ultieme recuperatie van heidense devotieplaatsen in het kader van de Contrareformatie bezegelden. De huidige kapel zou rond 1840 gebouwd zijn op de plaats van de oude.

Beschrijving

De kapel bevindt zich op een halfcirkelvormig perceel van bijna 14 are, dat aan de bolle zijde wordt afgelijnd door dertien ‘staties’ van de kruisweg, halfreliëfs op pilaren, die in 1820 zouden zijn aangebracht onder impuls van de kapucijn Hendrik-Pieter Rega, telg uit de familie die het nabijgelegen Rega’s Hof te Rotselaar-Heikant bewoonde. De veertiende statie is de grafliggende Christusfiguur in de crypte.

Opmerkelijk is het niveauverschil (tot 2 meter) tussen het kapelperceel en het omliggende landschap, dat veroorzaakt zou zijn door een zandwinning in de jaren 1950. Op de bodemkaart wordt de (nu lintbebouwde) omgeving van de kapelheuvel als “groeve” aangeduid. De vegetatie van de kapelheuvel wordt gedomineerd door heischrale soorten zoals bochtige smele (Deschampsia flexuosa), fijnbladig schapengras (Festuca ovina tenuifolia), schermhavikskruid (Hieracium umbellatum) en zaailingen van Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina). Parallel met de bolle, halfronde buitenzijde van het kapelperceel werden – vermoedelijk rond 1920 – twee rijen beuken (Fagus sylvatica) geplant, 23 exemplaren in het totaal met stamomtrekken die momenteel variëren tussen 1,27 en 2,83 meter. Het perceel wordt daardoor volledig overschaduwd. Het wordt aan de (rechte) straatzijde afgelijnd door een rij van gekandelaarde zomerlinden (Tilia platyphyllos), de dikste met een stamomtrek van 1,52 meter, oorspronkelijk veertien in aantal (verwijzing naar de veertien staties), nu nog twaalf. Het plantsoen rond de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten is een typische religieuze thematuin, waarin getallensymboliek en godsdienstige rituelen de aanleg en inrichting hebben bepaald.

Bibliografie