De omgeving van de watermolen Te Leefdaal situeert zich ten westen van de Molendreef te Aarschot (deelgemeente Rillaar), even ten noorden van de dorpskern van Rillaar en ten zuiden van de Demer, en loopt een 100-tal meter stroomopwaarts langs de Grote Motte tot waar deze in het noordwesten de Kortakkerstraat raakt.

Tussen de Oude en Grote Motte komt natte klei voor (bodemtypes Efp en Eep) voor, ten westen van de Oude Motte is dit nat tot vochtig zand (bodemtypes Sep en Sdf). Op verschillende plaatsen in de Demervallei werd in het verleden de alluviale klei gewonnen als grondstof voor de productie van baksteen. De valleien van de kleinere waterlopen in de Demervallei getuigen van de oorspronkelijke waterhuishouding in dit gebied. Op de valleibodem zijn de meeste waterlopen in grote mate vergraven, aangelegd of gekanaliseerd. Zo verlaat de Grote Motte, die het beschermde landschap in het noorden en westen begrenst, haar oorspronkelijke tracé, de Oude Motte, en loopt ingedijkt en uitgegraven verder door naar Schoonhoven als de Nieuwe Motte. Deze aanpassing van de natuurlijke waterloop werd onder andere uitgevoerd om de sinds de middeleeuwen gekende watermolen Te Leefdaal aan te drijven. Deze wordt op de Kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) weergegeven als ‘de molen van Rillaar’, ten oosten van de samenvloeiing van de Oude en de Grote Motte. De omgeving van de watermolen bestond op het einde van de 18de eeuw uit akkers, weiland en enkele bospercelen. Bomenrijen vormden de perceelscheidingen. De akkers zijn ten opzichte van de Ferrariskaart grotendeels verdwenen en vervangen door grasland. Slechts enkele van de oorspronkelijke bomenrijen bleven bewaard.

Bibliografie