Kapel van het voormalige Pieter Potklooster.

Historiek

Pieter Pot was een rijk zakenman, afkomstig uit Dordrecht, die zich in 1415 te Antwerpen vestigde en er in 1418 het huis "de Swane" kocht aan de westkant van de Hoogstraat. Op een deel van het erf bouwde hij van 1433 af een kapel, toegewijd aan Sint-Salvator, waarbij een aalmoezenhuis werd gevoegd. In 1445 werd het aalmoezenhuis opgedragen aan de cisterciënzer- of Bernardijnenorde om er een klooster te stichten dat het liefdadigheidswerk zou verderzetten. Zo ontstond de zogenaamde Sint-Salvators- of Pieter Potpriorij, die werd ingehuldigd in 1447, en twee jaar later al vergroot.

Pieter Pot, die in 1450 overleed, werd samen met zijn vrouw in de kapel begraven. Hun graftombe werd tijdens de beeldenstorm vernield. In 1581 werden de kapel en het klooster in beslag genomen door het Calvinistisch bewind, leeggehaald en ingericht als stapelplaats voor het leger. Kort daarop werd een nieuwe straat getrokken door het erf van het klooster. Toen de kloosterlingen weer in het bezit kwamen van hun goed lieten zij de straat bestaan, die de Kleine Pieter Potstraat genoemd werd. De kapel werd in 1591 hersteld en heringericht. In 1652 werd het klooster tot abdij verheven. Tijdens de Franse periode werd het klooster openbaar verkocht en omgevormd tot woonhuizen. Alleen de kapel bleef bewaard, hoewel de toren in 1802 werd gesloopt. In 1846 werd de kapel in gebruik genomen door de Joodse gemeenschap, die er een synagoge inrichtte. Van 1909 af werd de kapel in gebruik genomen door de Sint-Jozefschool op de Vlasmarkt: men bouwde er twee verdiepingen in die werden ingericht als klaslokalen. In 1968 werd het westportaal verbouwd tot een venster en de kapel kreeg een nieuwe ingang in de zuidmuur.

Beschrijving

Eenvoudig zaalkerkje met puntgevel en parement van Balegemse zandsteen, afgedekt met zadeldak (leien). Hoge spitsboogvensters in westgevel van één en zijgevel van drie traveeën. Het verbouwde westportaal heeft nog een arduinen, geprofileerde spiegelboogomlijsting met sluitsteen en imposten behouden, waarboven een gekorniste waterlijst, daterend van circa 1750, en oorspronkelijk gebouwd als vervanging van de vroegere ingang, die bescheidener en meer naar links gelegen was. De oorspronkelijke deur bevindt zich nu in de kapel op het gelijkvloers, doch het bovendeel ervan is verwijderd.

Van het interieur van de kapel is nagenoeg niets overgebleven. Enkel op de bovenverdieping ziet men nog het oorspronkelijk spitsbooggewelf met gordelbogen. De wanden vertonen nog overblijfselen van 19de-eeuwse muurschilderingen.