Parochiekerk Sint-Pieter met omringend kerkhof

Tekst van Parochiekerk Sint-Pieter met omringend kerkhof (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40621)

Gotisch gebouw van zandsteen met dominerende westtoren, ingeplant op een opgehoogd, beboomd en met een breukstenen omheiningsmuur omringd kerkhof te midden van het dorpsplein.

De plattegrond ontplooit een westtoren met zuidtraptorentje, een driebeukig schip, een uitspringend transept, een koor van twee rechte traveeën met vijfzijdige sluiting, een noord- en zuidsacristie. De chronologie ziet eruit als volgt: transept in Brabantse gotiek uit de eerste helft van de 15de eeuw, koor en aanzet der sacristie uit de tweede helft van de 15de eeuw, toren en schip uit het einde van de 16de eeuw, en overwelving van de oostpartij naar Henegouwse trant, uit dezelfde tijd. Westportaal in classicistische stijl, in een chronogram gedateerd 1768; in 1911 vernieuwde makelaar. In 1783-1784 werden de zijbeuken vergroot en aangepast (opschrift "Directiore P. T'SAS anno 1783), doch ze werden in 1902-1904 na een gedeeltelijke instorting opnieuw in neogotische stijl heropgebouwd (architect Rau).

Het zandstenen parement vertoont een oudere onderbouw in het zuidtransept, en een breukstenen sokkel in de koorpartij ten zuidoosten (van een oudere toestand), een arduinen plint in het schip en vernieuwingen rondom de zijbeukvensters (1902).

Door hoeksteunberen gestutte westtoren, voorzien van spitsboogvormige galmgaten met druiplijst, en bekroond met een ingesnoerde naaldspits. Begane grond overkluisd met een kruisribgewelf op samengestelde pijlers en halfzuilen. Classicistisch portaal onder fronton en een spitsboogvormig westvenster.

In zijn huidige vorm behoort het schip van drie traveeën tot het hallentype doch sporen van bovenlichten wijzen op een oorspronkelijk basilicale opstand. Bakstenen kruisriboverwelving in de middenbeuk door middel van consoles en colonetten gedragen door de kapitelen der zuilen, in de zijbeuken (restauratie) op kraagstenen. De zijlichten en hun tracering zijn restauratiewerk.

Het transept is even hoog als schip en koor en bekroond met een dakruiter. Kruisriboverwelving, in de kruising op zuilen ten westen, en op halfzuilen in het koor. De kooroverwelving is voorzien van zware doorlopende en tenietlopende ribben. Hoge spitsboogvensters met maaswerk en een omlijsting met colonnet, en vrij diepe steunberen. Sacristie uit de 17de eeuw (oudere kern) ten noorden en recentere ten zuiden.

Mobilair. Schilderij op hout, Kruisiging van Petrus, in het koor, toegeschreven aan G. de Crayer of Jan Coessiers, 17de eeuw ; Kruisweg van 1882; Christus aan het kruis (circa 1750), een gelijkaardig onderwerp (16de eeuw ) in de doopkapel, en een overluifelde (uit de 18de eeuw) tegen de oostmuur; bas-reliëf, Gekruisigde met Schenkers, overgang gotiek-renaissance (tweede helft 16de eeuw); gotische credenstafel tweede kwart 15de eeuw; kansel van F. van Turnhout, (1754), koorgestoelte en biechtstoelen, einde 18de eeuw. Grafstenen van de heren van Leeuw, in het koor (1694, 1701, 1751); arduinen doopvont (16de eeuw).

  • VAN DEN WEGHE M.J. 1931: Bijdrage tot de geschiedenis van Sint-Pieters-Leeuw, Wetteren.

Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Pieter met omringend kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/40621 (geraadpleegd op ).