Parochiekerk Heilige Laurentius en Heilige Gorik

Tekst van Parochiekerk Sint-Laurentius en Sint-Gorik met omringend kerkhof (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40189)

Inplanting op een heuvelhelling met omringend en ommuurd kerkhof, gemarkeerd door twee arduinen hekpijlers uit het vierde kwart van de 18de eeuw.

In zijn huidige vorm, heterogeen gebouw op volgende plattegrond: ingebouwde westtoren (13de eeuw), driebeukig schip van drie traveeën (1834 en 1872), laatgotisch transept en koor van drie traveeën met driezijdige sluiting (16de eeuw en latere aanpassingen). Rechthoekige noordsacristie (15de eeuw?).

Zandsteenbouw voor de oudste onderdelen en bak- en zandsteen en ook hardsteen voor deze uit de 19de eeuw. Westtoren in overgangsstijl, op de westzijde gestut door twee steunberen met dubbele versnijding; hoge geprofileerde plint en indeling in drie registers door middel van omlopende cordons. Blijkbaar ingekast westportaal met vroeg-gotisch(?) uitzicht: uitgewerkte spitsboog met omlopend halfrond archivolt en ingeschreven driepas, steunend op de imposten van twee driekwartzuiltjes met knoppenkapiteel; erboven, een gelijktijdig aangebracht spitsboogvenster met geprofileerd beloop (bouwnaden). Klein oculus met druiplijst in de westelijke bovenpartij. Oorspronkelijke rondboogvormige galmgaten, een in de westgevel en twee in de overige, afgelijnd door een halfrond archivolt steunend op driekwartzuiltjes met vereenvoudigd kapiteel; de noord-, zuid- en oostelijke zijn ingedeeld door gekoppelde spitsboogjes steunend op een gelijkaardig deelzuiltje. Kroonlijst op stenen korbelen en leien tentdak met windwijzer.

Neoclassicistisch getinte noord- en zuidgevels van baksteen op een zandstenen plint, geritmeerd door eenvoudige rondboogvensters met imposten en sluitsteen van arduin; metalen harnas, daterend van de aanpassing van 1872 (zie gevelsteen); een breed leien zadeldak over midden- en zijbeuken.

Uitspringend laatgotisch transept; noordtranseptarm gestut door zware, haakse steunberen met versnijdingen en blijkbaar bredere zuidelijke arm gestabiliseerd door overhoekse steunberen; de noordarm vertoont twee waterlijsten, waarvan de hoogste trapsgewijze opliep en overging in druiplijst; sporen van het bovenaan gedicht spitsboogvenster en verbouwd tot rondboogvenster met afgeschuinde hoek- en boogstenen.

Gelijkaardige aanpassing van de zuidpuntgevel die slechts een waterlijst vertoont, onderbroken ter hoogte van de stompe, nu gedichte spitsboog van het hooggeplaatst venster; heden een rondboogvenster met geprofileerd beloop (19de eeuw ?); volledig dichtgemetseld spitsboogvenster in de oostgevel.

Aangepaste ordonnantie van de rechte koortraveeën, geritmeerd door drie hoge rondboogvensters in vlakke omlijstingen van arduin (18de-19de eeuw?).

Dichtgemetseld smal en hoog zuidelijk rondboogdeurtje in de eerste westkoortravee: omlopende torus en kruismotief in het boogveld.

Behouden apsis geritmeerd door hoge steunberen met versnijdingen (terreinhelling). Hooggeplaatste tweelichtvensters met afgeschuinde inlijsting en afzaat, gevat tussen twee waterlijsten waarvan de hoogste de spitsboogrug volgt.

Interieur. Neoclassicistische middenbeuk (1834) en zijbeuken (vergroot 1872), (zie gevelstenen), als vervanging van een bouwvallig overzolderd schip; verlicht door middel van kleine stompe spitsboogvensters en gemarkeerd door zware pijlers aan toren- en koorzijde. Pseudo-basilicale opstand; rondboogarcaden op Toscaanse zuilen met abacus, en bekronende pilaster met trigliefenmotief die de gordelbogen van het pseudo-kruisribgewelf opvangen.

Ingedrukt gewelf met houten bebording en ribben boven het koor, afgelijnd met een gekorniste kroonlijst waarin de consoles worden opgenomen.

Mobilair. Barokschilderijen, onder meer een Aanbidding der Herders in Van Loon-stijl, 17de eeuw (noordaltaar);

Barok meubilair, onder meer zijaltaren; biechtstoelen circa 1700; neobarokke preekstoel met Sint-Hubertusverhaal; romaanse doopvont 12de-13de eeuw.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Laurentius en Sint-Gorik met omringend kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/40189 (geraadpleegd op ).