Parochiekerk Sint-Brixius

Tekst van Parochiekerk Sint-Brixius (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40173)

Kleine zandstenen kerk met boeiend dakenspel ingeplant middenin het ommuurde kerkhof.

Een gedenksteen (eerste kwart 19de eeuw) in de westgevel, resumeert als het ware de bouwgeschiedenis: "Kerk Gebouwd in den XIII eeuw/ Vergroot in den XV en XVII eeuwen/ Hersteld in 1907/ Heere Pastoor Daniel Meert/ Bouwkundige Fernand Symons te Brussel/ Aannemers/ Gebroeders Couckte te Denderleeuw". Voor deze restauratie zou het kortere koor het jaartal 1749 hebben gedragen.

Heden bestaat de plattegrond uit een ingebouwde westtoren, een driebeukig schip van twee traveeën, een noord- en zuidtranseptarm met aanleunende dwarse koorkapellen (tweede helft 17de eeuw) en een verlengd koor met vlakke sluiting gedateerd 1908.

Vierkante westtoren op afgeschuinde sokkel; west-, noord- en zuidmuren gestut door op elkaar gestelde steunberen met drie versnijdingen - de westelijke vier - ter hoogte van de derde gemarkeerd door een omlopende cordonlijst; een spitsboogvormig galmgat per gevel, steigergaten en ingesnoerde naaldspits (leien). Korfboogvormig westportaal met laatgotische inslag onder spitsboogvormig tweelichtvenster met vernieuwde omlijsting en tracering; ingemetselde wapensteen der de Berghe's heren van Grimbergen. Noord- en zuidgevels van zandsteen op een afgeschuinde plint; het lessenaarsdak boven de zijbeuken wordt er onderbroken door twee kleine kapelgevels boven de vernieuwde spitsboogvensters (rondboogvensters voor de restauratie van het eerste kwart van de 19de eeuw).

Steil zadeldak boven de middenbeuk; oculus in de uitstekende oostpuntgevel. Uitstekende transeptarmen met vernieuwde drielichtvensters onder het jaartal 1655 (muurankers).

Dwarse koorkapellen onder leien zadeldak, de zuidelijke bovenaan gedateerd 1655; vernieuwd tweelichtvenster. Eerste koortravee gemarkeerd door een kleine kapelgevel met geprofileerd spitsboogvenster.

Toegevoegde koortravee onder leien zadeldak; vlakke koorsluiting met vrij geïnterpreteerd dubbelkruiskozijn en bovenvenster onder het jaartal 1908 (ankers).

De restauratie heeft dus een zware stempel gedrukt op het gebouw, ook op het interieur.

De middenbeuk, die in kern zou teruggaan op de 13de eeuw, wordt geritmeerd door vrij zware, kapiteelloze zuilen met achtzijdige dekplaat en een voetstuk met ojieflijst; eenvoudige spitsboogarcaden naar de laatgotische zijbeuken. Houten zoldering.

Halfzuilen tegen de oostelijke transeptmuren. Houten spitstongewelf boven de transeptarmen en zelfde overkluizing boven het koor.

Mobilair. Interessant beeldhouwwerk: onder meer gotische Madonna (16de eeuw), Sint-Barbara (Mechels, 16de eeuw), Sint-Anna-ten-Drieën (terracotta, 17de eeuw); rijk aandoend interieur, onder meer door de schilderijen uit 17de- en 18de eeuw, de lambriseringen uit de 18de eeuw (overgebracht uit de kerk van Boom?); barokke biechtstoelen (17de eeuw) en preekstoel; in het koor, vier medaillons met kerkvaders (18de eeuw) ingewerkt in het gestoelte (Boomse afkomst?); baroktafeltje gedateerd 1666 F.(rans) A.(dams)


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Brixius [online], https://id.erfgoed.net/teksten/40173 (geraadpleegd op ).