Parochiekerk

Tekst van Parochiekerk Sint-Catharina en Sint-Cornelius (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/77568)

Omwille van de drukke bedevaart voor Sint-Cornelius, vrij ruime dorpskerk, opgetrokken uit plaatselijke zandsteen, behorend tot de Brabantse gotiek van de 15de-16de eeuw. Inplanting op een ommuurde ophoging op een helling tegenover het middeleeuwse slot, silhouet gekenmerkt door de eigenaardige torenspits.

De plattegrond ontvouwt een driebeukig schip van vier traveeën (midden 16de eeuw), een ongelijk transept (15de eeuw) met kruisingstoren (circa 1400 en 1654) en een koor van twee traveeën met vijfzijdige sluiting (midden 15de eeuw).

Middenbeuk gescheiden van de zijbeuken door spitsbogen op zuilen met sokkel en koolbladkapitelen (16de eeuw) en verlicht door middel van eigenaardige gebogen driehoekige bovenlichten. Kruisriboverwelving. Zijbeuken naar Brabantse wijze opgevat als een reeks van kapellen met puntgevels; steunberen met verbindingen tussen brede drielichtvensters. Wester- en noordportaal naar hetzelfde gotische patroon: geprofileerde spitsboog met beeldnissen in het tympaan, korfbooglatei met versierde zwikken, en uitgesneden deurkalf. Barokmakelaar met Onze-Lieve-Vrouw en patroonheilige (noorden). Het uitspringende zuidportaal, naderhand gedicht en heden doopkapel, dateert uit het einde van de 16de eeuw.

Ongelijk, licht uitspringend transept met dominerende kruisingstoren. Vierkante onderbouw uit circa 1400, geopend door vier spitsbogen met tot de sokkels der steunen doorlopend profiel; kruisribgewelf met gehistoriseerde sluitsteen en consoles. De achtzijdige zandstenen torenspits, gemarkeerd door vier balustrades en kleine muuropeningen van verschillende vorm, was gedateerd 1654, doch werd, na restauraties reeds in 1769 en 1887 heropgebouwd in 1949-51 (architect F. De Groodt), wegens vernieling van de toren in 1943.

Verschillen in beide dwarsarmen, (onder meer algemene opvatting, verbinding met de zijbeuken, steunberen, vensters) dateren de noordelijke midden 15de en de zuidelijke, met ingebouwde traptoren, einde 16de eeuw. Kruisriboverwelving met gebeeldhouwde gewelfsleutels, uit dezelfde tijd.

Het koor met gelijkaardig overwelvingssysteem, dateert uit dezelfde tijd als de noorddwarsarm.

De noordsacristie, met lessenaarsdak, dateert eveneens uit deze periode; de zuidelijke, met mansardedak, is gedateerd "Anno 1775". De kerk onderging in 1888 (bovenlichten), 1887 (toren) en 1895 (maaswerk en decaperen interieur) een eerste restauratie, en werd na oorlogsschade in 1943, een tweede maal hersteld.

Mobilair. Gotische muurschilderingen, eerste helft 16de eeuw; Rubensiaanse Heilige Cornelius door J. Van Houbraecken, circa 1640-45; (zuidaltaar), Aanbidding der Herders, 17de eeuw.

Recente glasramen in koor en beuk (zuiden), door Hizette, Le Chantre en Massy. Voornamelijk barokmeubilar, onder meer gedateerd: zijaltaar uit midden 17de eeuw; preekstoel 1687, biechtstoel noorddwarsarm, 1715, Sint-Corneliusofferblok 1723, koorlambrisering en -gestoelte, 1726, broederschapsbanken 1727. Voorts nog elementen in Louis XV-stijl, 18de eeuw; Louis XVI orgel, 1795, Rochet; gotische grafsteen Brecht en Oudart, einde 16de eeuw (noordzijde koor).

  • THIBAUT DE MAISIERES M. 1931: L'église de Dieghem, (Bulletin de la Société royale d'Archéologie de Bruxelles, nummer 3, 40-52).

Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Catharina en Sint-Cornelius [online], https://id.erfgoed.net/teksten/40133 (geraadpleegd op ).