Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper

Tekst van Parochiekerk Sint-Jan de Doper (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76828)

Afhankelijk van de abdij van Grimbergen tijdens het hele ancien régime. Tot begin 20ste eeuw vertoonde deze laatgotische kerk (16de-17de eeuw) een vrij eenvoudige plattegrond: ingebouwde westtoren met zijkapellen, driebeukig schip van drie traveeën, een zuidzijkapel, in de oksel van schip en koor, met jaartal 1643, en een koor van een travee met blinde driezijdige sluiting.

Volumewerking gedomineerd door de westtoren met ingesnoerde spits, een breed leien zadeldak over de drie beuken, met gewitte gevels; lager koor met leien bedaking en blinde sluiting.

Binnenin was alleen de middenbeuk overkluisd met bakstenen kruisribgewelven terwijl de zijbeuken overdekt waren met een hellend plafond met arabeskenversiering (17de eeuw).

Sinds de restauratie "in neogotische stijl" van de 20ste eeuw is het algemeen volume wel complexer geworden: toren met toegevoegd westportaal onder zadeldak en polygonaal zuidtraptorentje; middenbeuk met zadeldak en zijbeuken onder flauw hellende lessenaarsdaken. Noord- en zuidtranseptarmen onder zadeldak. "Sacristieën" ten noorden en ten zuiden, laatstgenoemde reeds vermeld met gevelsteen ANNO 1643; het koor loopt nu uit op een opengewerkte apsis geritmeerd door zware steunberen. De gevels, toegevoegde bouwonderdelen, onder meer steunberen, of vernieuwde sokkels vertonen nu een parement van vrij ruwe geelbruinachtige zandsteen afgewerkt met een hard bewerkte kalksteen, onder meer voor de vensteromlijstingen, wat uiteraard contrasteert met de meer grauwe tonaliteit van de oorspronkelijke gedeelten. Opschrift C.V.B. en steenkappersmerk op een steen van de derde steunbeer van de zuidgevel. Neogotische tweelichtvensters in de zijbeuken en het koor.

Geprofileerd korfboogvenstertje en rechthoekig bovenvenster in de zuidsacristie. De westtoren uit de 16de-17de eeuw(?) wordt geleed door twee waterlijsten; de hoogste loopt onder de eenvoudige galmgaten (één per zijde) met houten borden; hoge ingesnoerde naaldspits (leien); op elkaar gestelde steunberen aan de westkant (20ste eeuw).

Binnenin is de toren aan drie zijden opengewerkt door middel van spitsbogen op twee zware zuilen en halfzuilen met achtzijdig voetstuk en torus en een gedrongen koolbladkapiteel (deels pleisterwerk), gevat tussen een astragaal en een geprofileerd achtzijdige abacus; kruisriboverwelving.

De beukruimte haast opgevat als hallenschip, wordt verder geritmeerd door slankere laatgotische zuilen met hoger koolbladkapiteel en dekblad waarop de spitsboogarcaden naar de zijbeuk steunt, evenals de zandstenen ribben en gordelbogen van de bakstenen kruisribgewelven. Neogotische zijbeukoverkluizing.

Spitstongewelf over de dwarsarmen; getoogde, lage kruisriboverwelving op consoles in het koor (vermoedelijk restauratie 20ste eeuw).

Mobilair. Paneel met voorstelling van het Laatste Avondmaal, renaissance getnt, einde 16de eeuw (noordmuur van het koor); Onthoofding van Sint-Johannes-de-Doper, J.B. Sallarts, 1634 (zuidzijbeuk);

Laatgotische Madonna en Sint-Johannes (Calvarie), 16de eeuw; Laatgotische lavabo: korfboogvormige nis ingewerkt in zuiderkoormuur (16de-17de eeuw?);

Talrijke grafplaten ingewerkt in de bevloering van het schip (17de tot 19de eeuw); in de zuidmuur van het portaal, laatgotische grafsteen van Anne, "dochter van P. Dama(m) bewaarder der juweelen" van Karel V, geboren 12.01.1534 en gestorven op daaropvolgende 30ste.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Jan de Doper [online], https://id.erfgoed.net/teksten/39394 (geraadpleegd op ).