Parochiekerk Sint-Stephanus

Tekst van Parochiekerk Sint-Stefanus (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76806)

Historiek

Het Sint-Stephanusaltaar te Mollem hing af van de abdij van Affligem sinds het eerste kwart van de 12de eeuw.

De huidige, homogeen classicistische kerk van bak- en zandsteen, 1754-1758, vervangt een vroeger driebeukig kerkje met vierkante oosttoren; ze zou zijn gebouwd op kosten van de abdij van Affligem en ingewijd op 28 juli 1760 door aartspriester A. Bruyne. Jaartal 1755 op de uitgewerkte sleutelplaat. Binnenin, op de deuren, opschrift: "1758, aedificabar 1789".

Beschrijving

Symmetrisch en ietwat streng gebouw met eerder speelse torenhelm, dat vrij monumentaal aandoet door zijn axiale inplanting midden de omgevende een- en tweelaagse woonhuizen van de leerkring.

Plattegrond: kruisvormige pseudo-basiliek met ingebouwde westtoren, driebeukig schip van drie traveeën, uitspringend transept en een koor van twee traveeën met driezijdige sluiting. L-vormige sacristie in de oksel van de zuidtranseptarm en het koor.

Baksteenbouw met gebruik van zandsteen voor de sokkels, de gevelbanden en hoekpilasters, de negblokken en de hoekstenen.

Sobere westgevel gedomineerd door de centrale vierkante toren die wordt afgelijnd door hoekbanden en geleed door de gekorniste kroonlijst onder de klokkenverdieping; leien torenhelm met bolspitsje blijkbaar getuigend van laatbarokke invloed.

Blinde westzijbeukgevels afgewerkt met hoekpilasters en een muurband die de lessenaarsdaken afbiezen.

Arduinen rondboogportaal met classicistische inslag en laatbarok reminiscenties: geriemd kwarthol beloop met gegroefde spiegelversiering, neuten, hooggeplaatste imposten en drie sluitstenen onder een geprofileerde en gekorniste waterlijst met gestrekte uiteinden. Rondboogvormig westvenster, gemarkeerd door een sluitsteen en een druiplijst. Vier steekboogvormige galmgaten (één per zijde).

De noord- en zuidgevels worden geritmeerd door boven elkaar geplaatste steekboogvensters in de noordwest- en zuidwestkapellen en de hogere steekboogvensters van zijbeuken. Breed leien zadeldak met dakkapellen.

Hoge transeptarmen met blinde west- en oostgevels, onder afgewolfde zadeldaken die aansluiten bij de bedaking van de middenbeuk en het koor; aflijnende hoekstenen, hoog rondboogvenster in de noord- en zuidgevels.

Rijzige koorpartij met blinde driezijdige apsis, waarvan elke wand scherp afgetekend wordt door regelmatige hoekstenen; steekboogvensters als in de beuk voor de rechte koortraveeën.

Interieur

Stijlvol interieur met aangename wisselwerking tussen de vrij strenge architectuur en de warme stoffering.

Toscaanse zuilen, gebundelde pijlers en pilasters van dezelfde orde dragen de brede gecaissonneerde rondboogarcaden die de verschillende bouwonderdelen scheiden. Pseudokruisribgewelven met dunne ribben en gecaissonneerde gordelbogen steunend op een gekorniste kroonlijst en Louis XV-getinte consoles.

De apsis wordt geritmeerd door gemarmerde composietpilasters onder een gekorniste entablement dat de halve koepel aflijnt.

Zijaltaren opgenomen in een hoge verdiepte rondboognis tussen de pilasters die de transeptarmen ritmeren: ingediepte schachten met Louis XV-getinte ornamenten, acanthuskapitelen en gecaissonneerde bogen met uitstralend Heilige Geestmotief in het boogveld; bekronende cartouche met "Mario Virgo" ten noorden en "Sint-Stephanus" ten zuiden.

Mobilair

Rijkelijke stoffering met Louis XV-inslag, (derde kwart 18de eeuw), harmonieus samengaan van lambriseringen met ingebouwde biechtstoelen, altaren en schilderijen, onder meer "Maria Hemelvaart" (noordaltaar) en Steniging van Sint-Stephanus (zuidaltaar); geschilderde triptiek van de partroonheilige, begin 17de eeuw (noordtranseptarm).

Grafstenen uit de eerste helft van de 19de eeuw: noordkoorwand, ingewerkte marmeren plaat, Ridder J.A. De Roovere (+ 1841) en zijn familie (+ in 1810, 1816, 1838); J.B. De Clerck (+ 1832) en J.M. Van Ginderachter (+ 1849), (oostpijler bij de zuiddwarsarm).

Buitenuit: westgevel van de noorddwarsarm, grafplaat van de familie 't Kint (+ 1789 en 1796).

Grafkruisen tegen de zuidgevel. Witgeschilderde Calvarie tegen de apsis.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Stefanus [online], https://id.erfgoed.net/teksten/39382 (geraadpleegd op ).