Parochiekerk Sint-Gorik en -Magdalena

Tekst van Parochiekerk Sint-Gorik en -Magdalena (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76795)

Afhankelijk van de Sint-Baafsabdij te Gent van begin 12de eeuw af. Na de Franse Revolutie een tijdlang hoofdkerk, van 1808 af afhankelijk van Hamme en onafhankelijke parochie sinds 1825.

Zandstenen kerk met druk dakenspel en westtoren ingeplant tussen twee grotere hoeven en kleine dorpswoningen, langs een bocht van de verbindingsweg met de Brusselse steenweg; groot grasveld (dries?) op de westzijde (huidig voetbalveld).

Laatgotische westtoren (16de eeuw) met aanleunende zijkapellen en semihexagonale traptoren ten noordwesten; korte beuk van een travee en een noord- en zuidtranseptarm, laatstgenoemde gedateerd 1645; classicistisch koor van twee traveeën met driezijdige sluiting uit de tweede helft van de 18de eeuw.

Zuidsacristie uit einde 19de of begin 20ste eeuw. Rijzige westtoren met drie registers gemarkeerd door cordons en gestut door hoge, op elkaar gestelde hoeksteunberen met talrijke korte versnijdingen; slanke spitsboogvormige galmgaten - één per gevel - met Y-tracering; hoge ingesnoerde naaldspits (leien).

Fraai rondboogvormig barokportaal in een geprofileerde geblokte omlijsting met imposten, drie sluitstenen - de middelste met volutenmotief - en jaartal 1683, onder een gekorniste druiplijst met gekrulde uiteinden. Klein spitsboogvormig bovenvenster.

Middenbeuk onder een vrij steil leien zadeldak met oostaandak (restauratie); aanleunende korte zijbeuken onder lessenaarsdaken. Noord- en zijgevels, op een afgeschuinde plint, geritmeerd door zware steunberen met versnijding en eenvoudige spitsboogvensters.

Noordtranseptarm met onderbouw van grotere zandsteenblokken; gerestaureerd aandak met casement op de schouderstukken die dan steunen op een uitgewerkte maskerkop; spitsboogvenster met afgeschuinde omlijsting, onderaan afgetekend door een doorgetrokken waterlijst. Haaks leien zadeldak palend aan de bovenmuur van de middenbeuk.

Zijpuntgevel van de zuidtranseptarm in verarmde laatgotische stijl; onversierde spitsboogvensteromlijsting en klein rechthoekig bovenvenster onder de gevelsteen 1645; gerestaureerd aandak en haaks zadeldak.

Lang classicistisch koor met steekboogvensters in verzorgde omlijstingen met oren, dropmotief en druiplijst in de rechte traveeën en blinde apsis met gedicht middelvenster. In de noordgevel, ingegrifte beginletters .Ou . Bm . AE . V.O.Jb I Km. AE . SSp. Rs (reverendus). Ds (Dominus) B.D.B. Pas(tor) waarvan de ontcijfering wellicht beter de opbouw van het koor zou situeren. Restauratie einde 19de-20ste eeuw en 1969, laatstgenoemd architect van Doren.

Interieur. Spitsboogarcade op zuilen en halfzuilen met vereenvoudigd kapiteel tussen toren en middenbeuk; bakstenen kruisriboverwelving boven de begane grond.

Pseudo-basilicale opstand geritmeerd door zuilen met zelfde vereenvoudigd kapiteel en een polygonaal voetstuk; spitsbogenrij met driezijdig profiel. Bakstenen kruisriboverwelving met centraal "mangat" en geprofileerde zandstenen ribben opgevangen door consoles (in de zwikken). Bakstenen kruisriboverwelving op consoles in de zijbeuktraveeën; figuurconsooltjes ten zuid- en noordwesten.

Bundelzuilen op de kruising (ten oosten) en kruisriboverwelving over de dwarsbeuk; moeilijke overgang tussen de noorddwarsarm en de zijbeuk; uitgewerkte kraagstenen met maskerkoppen in de oost- en westhoek van de zuiddwarsarm.

Voorheen gelambriseerd koor met ingedrukt gewelf en centrale stucversiering met duif- en puttimotieven. Bovenmuren geritmeerd door geprofileerde spiegels tussen de met stucwerk verrijkte vensters.

Mobilair. Kruisafname in Rubensiaanse stijl, ingewerkt in het hoofdaltaar uit de 17de eeuw met herstellingen 1709; gotisch Onze-Lieve-Vrouwebeeld (16de eeuw?) en Sint-Gangericus, volkskunst, 18de eeuw (noord- en zuidaltaar); Sint-Gangericus en Sint-Magdalena, aan weerszij van het hoofdaltaar (18de eeuw); borstbeeldreliekhouders van de Heilige Johannes en Bernardus, 18de eeuw; barok hoofdaltaar (17de eeuw?) met régence tabernakel (1755, J. du Roy); Louis XIV- en XV-meubilair, onder meer een biechtstoel (1737, J.B. Davidts); voormalige Louis XVI-getinte koorlambrisering met medaillons (vier evangelisten), onder meer drie door C.G. Van der Haegen, 1789-1790; talrijke grafstenen ingewerkt in de bevloering, voornamelijk 17de en 18de eeuw, onder meer van verschillende plaatselijke pastoors.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Gorik en -Magdalena [online], https://id.erfgoed.net/teksten/39373 (geraadpleegd op ).