De site van de IJzertoren is gelegen ten westen van Diksmuide, langs de IJzerdijk. De site omvat het secretariaat van het IJzerbedevaartscomité met ernaast het beeld van Lode de Boninge, de gedenkzuil voor Joe English langs de straat met vlak erachter de Paxpoort, daarachter de crypte met de restanten van de oude toren en ten slotte, na een wandelweg geflankeerd door heldenhuldezerkjes langsheen de bedevaartsweide, de nieuwe IJzertoren.

Historische achtergrond

Oorspronkelijk grafmonument van Joe English, ontworpen door Karel Lateur.

Joseph A.M. English is geboren in Brugge op 5 augustus 1882 als zoon van een Ierse goudborduurder en een Vlaamse moeder. Hij liet zich tot Belg naturaliseren. Hij studeerde aan de Brugse Stedelijke Academie en het Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen, waar hij vriendschap sloot met Sam de Vriendt.

Al vóór de Eerste Wereldoorlog verwierf Joe English bekendheid in de Vlaamse Beweging. Zijn tekeningen verschenen in "De Blauwvoet", "De Vlaamsche Vlagge" en "Jong Dietschland", hij tekende prentkaarten ter illustratie van een drama van Rodenbach, hij ontwierp het huismerk van Lannoo, hij hield lezingen voor studentenbonden en ontwierp hun gildenvlaggen en hij portretteerde Verschaeve.

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd English opgeroepen, maar bij de aftocht naar Frankrijk kreeg hij een gewrichtsontsteking en kwam terecht in een compagnie van travailleurs. In 1916 werd hij toegevoegd aan het onderzoekscentrum voor de bescherming tegen stikgasaanvallen, dat in het college van Veurne onder leiding stond van Daels. In dat college was ook het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten waarvoor English illustraties maakte. Verder illustreerde hij nog "De Belgische Standaard". Hij zou vooral bekend worden door zijn ontwerp van het heldenhuldezerkje.

Na bemiddeling van Maria Belpaire werd hij in april 1918 hij opgenomen in de Section artistique de l'armée de campagne. Op 31 augustus 1918 stierf hij op 36-jarige leeftijd aan een acute appendicitis in het veldhospitaal l'Océan in Vinkem. Hij werd begraven op de Belgische militaire begraafplaats in Steenkerke.

Het was vooral Verschaeve die met een artikel in "Ons Vaderland" op 12 september 1918 de cultus rond English op gang bracht: English werd voorgesteld als een eenvoudig en bescheiden Vlaams soldaat die tegelijk een groot kunstenaar was. Op 4 september 1920 trok de eerste IJzerbedevaart dan ook naar zijn graf. Zijn stoffelijk overschot werd in 1932 bijgezet in de crypte van de IJzertoren. Bij die gelegenheid werd English uitgeroepen tot één van de IJzersymbolen. De IJzertoren en het witte kruis dat in 1948 op de puinen van de eerste IJzertoren werd opgericht, zijn geïnspireerd door zijn werk.

Beschrijving

Op een kleine rechthoekige sokkel staat een zuil met voorstellingen in hoogreliëf: twee vrouwen in lange gewaden getooid met een hoofddoek staan elk in een nis. De ene heeft een schilderspalet in de hand, de andere een kruis in de beide handen.

Hierboven een reliëf met de 'blauwvoet'. Op de top is een kruis uitgehouwen met erin 'AVV VVC'.

Op de sokkel staat: 'Joe English', 'R.I.P.'.

H. 216,5 cm x Br. 56,5 cm x D. 60 cm

Uitvoering: Karel Lateur

• DE SCHRYVER R. (ed.) 1998: Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse beweging, Tielt.
• JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.