Heldenhuldezerkje Sam De Vriendt begraafplaats Veurne

Tekst van Begraafplaats Oud Kerkhof (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304666)

De stedelijke begraafplaats van Veurne is gelegen langs de Oude Vestingstraat, op circa 250 meter ten noordoosten van de Grote Markt van Veurne. Op deze begraafplaats zijn onder meer terug te vinden: twee graven voor Britse doden uit de Eerste Wereldoorlog (Veurne Communal Cemetery), een Brits perk voor doden uit de Tweede Wereldoorlog (Veurne Communal Cemetery Extension), een Frans perk met massagraf, het graf van Karel Cogge, Sam De Vriendt, Rachel Ryckewaert en enkele heldenhuldezerkjes.

Historische achtergrond

Sam De Vriendt werd geboren in 1884 in Schaarbeek. Zijn vader, oom en grootvader waren kunstschilders. Hijzelf schilderde kinderportretten, religieuze en historische werken. Hij liep school aan de Koninklijke Academie der Schone Kunsten in Antwerpen, waar zijn vader directeur was en waar hij bevriend raakte met Joe English. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd hij in 1914 als vrijwilliger ingedeeld bij het 13de Linieregiment en kreeg de functie van artilleriewaarnemer. Hij nam actief deel aan de Frontbeweging. Hij was ook één van de voornaamste figuren van "Kunst aan de IJzer", die het artistieke leven op gang poogde te houden. Tijdens de oorlogsperiode maakte Sam De Vriendt een respectabel aantal werken, waaronder het schilderij dat de overhandiging van een monstrans door Duitse aan Vlaamse militairen voorstelt. Enkele van zijn werken hangen in het Stedelijk Museum van Diksmuide. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vond Sam De Vriendt ook zijn vriend Joe English terug, een leerling van zijn vader, die zich in Veurne onder de vleugels van professor Daels aan cultureel werk kon wijden en ook een voorman was van "Kunst aan de IJzer". Het nieuws van de dood van Joe English trof hem dan ook erg. In 1919 trouwde Sam De Vriendt met Godelieve Therssen uit Veurne. Zij zette zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in als sociale vrijwilligster voor gekwetsten. Hij had haar tijdens de oorlog leren kennen door toedoen van professor Daels en Joe English. Het paar ging in Antwerpen wonen, maar verhuisde in 1927 naar Brugge. Sam was lid van het "Komitée voor de Bedevaarten naar de IJzer": hij organiseerde samen met dokter Daels de eerste IJzerbedevaart naar het graf van Joe English in Steenkerke in 1920 en droeg de kist van Joe English van de Belgische begraafplaats van Steenkerke naar de crypte van de IJzertoren in 1932. Verder was Sam De Vriendt lid van de beheerraad van de Academie voor Schone Kunsten te Brugge, van de Stedelijke Commissie voor het Behoud van Stedeschoon, van de Provinciale Commissie voor Monumenten en Landschappen... Hij realiseerde veel schilderijen met reminiscenties aan de oorlog en maakte ook glasramen, boekillustraties, kunstwerken voor heropgebouwde kerken en religieus werk. In 1941 was Sam De Vriendt een korte tijdspanne burgemeester ad interim van Brugge. Op het einde van de Tweede Wereldoorlog kon hij als schepen van Schone Kunsten de Duitsers overtuigen om Brugge te verlaten zonder achterhoedegevechten om de kunstschatten te vrijwaren. Na de bevrijding moest hij als collaborateur terechtstaan en werd hij veroordeeld tot twee jaar cel en een zware geldboete. In 1950 ging hij als kunstschilder aan de slag in Schaarbeek. In 1968 stierf zijn vrouw. Hijzelf stierf op 26 juli 1974 in Sint-Antonius-Brecht, maar werd op 3 augustus 1974 begraven op de gemeentelijke begraafplaats van Veurne naast zijn vrouw. Zijn grafsteen neemt de vorm aan van een heldenhuldezerk, ontworpen door zijn vriend Joe English.

Kenmerken

Privé-graf voor Sam De Vriendt en zijn echtgenote, in de vorm van een heldenhuldezerkje.

  • S.N. 1997: Lexicon van Westvlaamse Beeldende Kunstenaars", Brugge.
  • DEN BAES J. (eindred.) 2004: Momenten van Oorlog in Vredestijd. Een tocht langs Oorlogserfgoed in Veurne-Ambacht, s.l.
  • VANHAVERBEKE S. 1992: Sam de Vriendt en Joe English, Westvlaamse Gidsenkring Westhoek XXVIII.6, 2-9.

Bron: WOI Relict (1023): Heldenhuldezerkje Sam De Vriendt (Veurne - WOI)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begraafplaats Oud Kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/391959 (geraadpleegd op ).