De Sint-Martinuskerk van Roesbrugge is gelegen langs de Tempelierstraat, vlak naast de waterloop de IJzer en de grens met Alveringem. Tegen de linkerbuitengevel van de kerk hangen verschillende gedenkplaten, waaronder gerelateerd aan de Eerste Wereldoorlog. Op het kerkhof ligt een Franse militaire dode.

Historische achtergrond

Deze gedenkplaat herinnert aan de militaire doden van de Eerste Wereldoorlog van Roesbrugge en was een initiatief van het gemeentebestuur. Ze werd uitgevoerd door E. Bataille uit Schaarbeek en onthuld in september 1921.

Roesbrugge was in contact gekomen met de oorlog rond midden september 1914 via de Uhlanen. 

Er werden tijdens de oorlog vluchtelingen en Duitse krijgsgevangenen in het dorp opgevangen. Eigenlijk was Roesbrugge in de Belgische legersector gelegen, maar er werden hier ook Franse en Britse legerstaven en zelfs Amerikanen ingekwartierd. De Britten kwamen over de baan Duinkerke-Ieper doorheen Roesbrugge-dorp in directe verbinding met hun frontlijn rondom Ieper. De Fransen trokken doorheen Roesbrugge naar Krombeke, vandaar langs West- en Oost-Vleteren naar Reninge, Noordschote en Merkem toe en bedienden aldus hun frontsector op de IJzer. Met die hoofdkwartieren verschenen in het dorp Roesbrugge ook de telefonisten, het verplegend personeel, de genie en de spoormannen, de gendarmen en ander hulppersoneel. In Roesbrugge-Haringe waren zeker zes medische posten. Achter de kerk van Roesbrugge werd een vliegveld aangelegd (maar dat kende geen groot succes). De kerktoren zelf werd een ontvangst- en zendpost voor telegraaf en telefoon. Een dicht netwerk van spoorwegen en smalspoorwegen kenmerkte het grondgebied.

Kenmerken

In het midden hangt een rechthoekige witmarmeren gedenkplaat. De plaat wordt bovenaan afgedekt door een lichtgebogen hardstenen kroonlijst met strekse uiteinden en steunt onderaan op twee hardstenen kraagstenen. Het geheel is omlijst door een beschilderde band met de Belgische driekleur.

Bovenaan een boord versierd met bosjes laurierbladeren en eikenbladeren, daaronder een cartouche met een klimmende leeuw op een zuiltje, waarin een oorlogskruis hangt, opzij versierd met twee vaandels en '1914 1918', daaronder 'De Gemeente Rousbrugge-Haringhe uit dank en erkentelijkheid aan hare gesneuvelde zonen' met de namen, alfabetisch gerangschikt, en de sterfplaats. 'Het bestuur: De Secretaris J. Bryon. De Burgemeester Dr. Gheysen. De Schepenen P. Butstraen - G. Camerlynck. Rousbrugge - Haringhe. September 1921'. Onderaan een liggende palmtak met daarin het wapenschild van Roesbrugge.

H. 333 cm x Br. ± 176 cm

Uitvoering: E. Bataille, Schaerbeek, Bruxelles, 8, Avnue du Cimetière (gesigneerd) (moeilijk leesbaar)

• GHEYSEN J. 1973: Roesbrugge-Haringe: zijn belang in het geheel van wereldoorlog 1914-1918, Aan de Schreve, III.1.
• JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.