De site van de IJzertoren is gelegen ten westen van Diksmuide, langs de IJzerdijk. De site omvat het secretariaat van het IJzerbedevaartcomité met ernaast het beeld van Lode de Boninge, de gedenkzuil voor Joe English langs de straat met vlak erachter de Paxpoort, daarachter de crypte met de restanten van de oude toren en tenslotte, na een wandelweg geflankeerd door Heldenhuldezerkjes langsheen de bedevaartsweide, de nieuwe IJzertoren.

Historische achtergrond

Met het puin van de gedynamiteerde IJzertoren (15/16 maart 1946) werd in 1949 deze 'Poort van Vrede' gebouwd. Ontwerp door kunstschilder De Bondt en uitvoering door zijn broer, ig. Jan De Bondt, die ook de bouwleider was van de eerste IJzertoren. De bouw besloeg de periode 22 mei 1949-1 oktober 1949 en werd op de IJzerbedevaart van 20 augustus 1950 ingewijd.

De ijzeren kransen bij de ingang van de Paxpoort herinneren aan de strafkampen van de Orne, Auvours, e.a. waar Vlaamsgezinde soldaten tijdens WOI omwille van hun overtuiging heen werden gestuurd.
Op de 4 hoeken van de poort beelden van de zogenaamde IJzersymbolen Renaat De Rudder (rechts vooraan), Joe English (links achteraan), de gebroeders Edward en Frans Van Raemdonck (links vooraan), en tenslotte Lode De Boninge en Frans Van der Linden (rechts achteraan). Deze beelden zijn afkomstig van de gedynamiteerde IJzertoren.
De expressionistische beelden van de hand van Karel Aubroeck (Temse, 1894-1986) waren verkozen ten nadele van het intimistisch voorstel van Oscar Jespers. De bas-reliëfs werden onthuld tijdens de jaarlijkse IJzerbedevaarten van 1931 tot 1934.

Kenmerken

Een monumentale poort verleent toegang tot het complex van de IJzertoren en is opgebouwd met de rest van de gedynamiteerde toren. De poort heeft een centrale doorgang met spitsboog die bekleed is met gele baksteen.
Op de zijkanten van het poortgebouw zijn 2 monumentale kruisen in baksteen ingemetseld. Onder elke dwarsarm is een halfverheven beeldhouwwerk uit keien en beton geplaatst. De andere muren bestaan uit dikke stukken betonresten. Onderaan is de muur versierd met een baksteenpatroon. Boven de doorgang staat in monumentale letters 'Pax', in de doorgang zijn er aan elke zijkant nissen uitgespaard waarin 4 doornenkronen van ijzer hangen en 2 beschilderde Vlaamse leeuwen staan op elke hoek. In elk van de kronen is een opschrift aangebracht: links 'Orne', 'Auvours', rechts 'Fresnes' en 'Cezembre'. Op de smalle zijden tussen de beelden is aan elke kant een kruis in baksteen uitgewerkt en zijn er vensters op de verschillende niveaus aangebracht, onderaan een metalen toegangsdeur met leeuwenkop en 'AVV VVK'.
Rond de Paxpoort zijn diverse informatieborden aanwezig.
H. 1.503cm (t.o.v. de straat) x Br. 1.985cm x D. 653 cm.
Uitvoering: Karel Aubroeck (beelden)

• Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief nr. 278.
• JACOBS M. 1996: Zij, die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
• MORTIER J. 1995: De IJzertoren: krachtpatserij of bedevaartsoord, M&L XIV.4 (juli-augustus 1995), 36-49.
• SEBERECHTS F. 2003: Slechts de graven maken een land tot vaderland. Van Heldenhulde tot IJzertoren: een stenen hulde aan de Vlaamse IJzersoldaten, SEBERECHTS Frank (red.), Duurzamer dan graniet. Over monumenten en de Vlaamse beweging, Lannoo Uitgeverij en Perspectief Uitgaven, 123-154 (= Bijdragen Museum van de Vlaamse Sociale Strijd, 19).

• IJzertoren (Kaaskerke) [online] http://www.ijzertoren.org (geraadpleegd op 27 juli 2004).
• Wereldoorlog I in de Westhoek [online], http://www.wo1.be (geraadpleegd in 2004)