Gedenkplaat voor de Karabiniers (Stuivekenskerke - WOI)

Tekst van Parochiekerk Sint-Pieter met kerkhof (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78542)

In de Sint-Pieterskerk zijn er diverse relicten in verband met de Eerste Wereldoorlog terug te vinden: links van het portaal hangt de gedenkplaat voor het 8ste Linieregiment, rechts van het portaal de gedenkplaat voor de Karabiniers. In de voorhal de gedenkplaat voor de militaire slachtoffers van Stuivekenskerke. Vooraan in de linkerzijbeuk, boven het O.L.V.-altaar is het schilderij ter herinnering aan WOI bevestigd. Vooraan links bevindt zich eveneens het Mariabeeld, dat gered werd in oktober 1914. Ten slotte zijn er de twee glasramen, ter herinnering aan de militairen Dewicke en Dekeyne, in de zijbeuken. De Sint-Pieterskerk ligt langs de Stuivekenskerkestraat, op ongeveer 800 meter ten westen van de IJzer.

Historische achtergrond

Gedenkplaat opgericht door het 1ste, 2de en 4de Karabiniers, ter herinnering aan de gevechten bij de bocht van Tervate op 22 oktober 1914 en de rol van de Karabiniers.

Na de aftocht uit Antwerpen zag Koning Albert zich gedwongen zijn troepen achter de Ijzer samen te brengen. Op 18 oktober barstte de Slag om de IJzer los: de Duitsers richtten hun aanvallen op de haastig geïnstalleerde Belgische posities en de Belgen werden gedwongen zich steeds verder terug te trekken. Op 20 oktober was enkel Diksmuide op de oostelijke IJzeroever nog niet in Duitse handen gevallen.

In de nacht van 21 op 22 oktober was het 26ste Duitse Reserveregiment erin geslaagd om in de bocht van Tervate, nabij kilometerpaal 10, met twee bataljons de IJzer over te steken, een brug over de IJzer ineen te timmeren en de Belgische voorposten te overvallen. Dit gebeurde op het meest zwakke punt van de Belgische verdediging, namelijk op de grens tussen twee legerdivisies (de 1ste en 4de legerdivisie). Hier was het 8ste linieregiment opgesteld.
De Duitsers richtten een bruggenhoofd in en installeerden hun mitrailleurs in de veroverde boerderijen. Ze trokken langs het jaagpad in de richting van het gehucht Tervate, waar ze de vernielde draaibrug wilden herstellen. De Belgen probeerden de 22ste oktober wanhopig de Duitse opmars te stuiten. De gevechten bij Tervate zouden één van de felste uit de IJzerslag worden.

Tijdens een geïmproviseerde tegenaanval in de voormiddag werden tevergeefs twee bataljons, van het 8ste Linieregiment en de 1ste Karabiniers, ingezet. In de late namiddag (om 16.20u) werd opnieuw een tegenaanval opgezet, nu met vier bataljons, afkomstig van de 1ste Grenadiers, 1ste en 2de Karabiniers en het 4de Linieregiment. Maar ook deze tegenaanval, onder leiding van kolonel Biebuyck, werd door het Duitse mitrailleurvuur en Duitse tegenaanvallen in de kiem gesmoord. De verliezen waren bijzonder groot. Gedesorganiseerd dienden de Belgen zich terug te trekken tot Stuivekenskerke.

De Duitsers slaagden er de volgende dagen in massaal de IJzer over te steken en de Belgen tot achter de spoorwegbedding te verdrijven, mits bloedige, maar vergeefse tegenaanvallen. Bij hun gedwongen terugtocht hadden de Belgische troepen de kerk van Stuivekenskerke in brand gestoken, om te vermijden dat de Duitsers de kerktoren als observatiepost konden gebruiken. De keuze van de Duitse legerleiding om een pauze in de gevechten in te lassen en de Belgische inundatie van de IJzervlakte zou de Duitse opmars beëindigen en de stellingenoorlog inleiden.

Volgens de legerdagorder van 9 mei 1915 mocht het regimentsvaandel van de Karabiniers vanaf nu het opschrift "IJzer" dragen.

Kenmerken

Rechthoekige bronzen plaat met uitsteeksels op de vier zijden in de vorm van een kruis.
Boven de tekst is in vlakreliëf het kenteken van de karabiniers aangebracht, afgeboord met een gekruiste eike- en lauriertak, daaronder '22-X-1914', 'Van Hier Vertrokken de Karabiniers Voor de Heldhaftige Tegenaanval Van Tervaete Ongeveer 1200 Bleven op het Slagveld', 'D'ici les Carabiniers Partirent à l'Héroique Contre-Attaque De Tervaete Environ 1200 Restèrent sur le Terrain', 'opgericht door 1K.2K.4K', 'érigée par 1C.2C.4C', onderaan twee gekruiste brandende fakkels.
H. 100 cm x Br. 62 cm
Uitvoering: Jan Schoolmeesters, Sculpt. (gesigneerd); Batardy Frg, Bruxelles (gesigneerd)

  • JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
  • DEBAEKE S. 2003: Het drama van de Dodengang. De hel van het IJzerfront, Koksijde.
  • Onderzoek / notities door Roger Verbeke.

Bron: WOI Relict (368): Gedenkplaat voor de Karabiniers (Stuivekenskerke - WOI)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Pieter met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/391216 (geraadpleegd op ).