Kasteel van Nieuwermolen

Tekst van Kasteeldomein van Nieuwermolen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39061)

Naam verwijzend naar de nabijgelegen watermolen, bij de Nieuwermolenbeek, die vermeld wordt in 1450 en 1483 als eigendom der heren van Capelle en grotendeels vernield werd tijdens de godsdiensttroebelen van de tweede helft van de 16de eeuw. Het goed werd in 1587 verkocht en ten slotte toegewezen aan 's konings eerste secretaris, L. Verreycken; deze liet kort nadien het kasteel en de watermolen heropbouwen. Na de dood van de laatste Verreycken in 1752, kwamen ze in het bezit der Van Males en later, door huwelijk, in de familie Villers-Masbourg. Heden in het bezit der de Ghellincks d'Elseghem.

Fraaie, afgezonderde ligging ten noorden van de dorpskom met Eikendreef ten westen en Nieuwermolenbeek met aanpalende vijver ten noorden.

Haast L-vormig waterkasteel in traditionele bak- en zandsteenstijl uit de 16de en 17de eeuw met aanpassingen uit tweede helft 18de en 19de eeuw. Tweelaagse vleugels onder leien zadeldaken afgelijnd door trapgevels en nagenoeg centrale, uitstekende toren onder gebogen klokvormige helm met naaldspitsje.

Jaartal 1596 boven de poort en 1606 op de grachtgevel en de getrapte zijgevels van de rechtervleugel.

Eénlaagse aanhorigheden onder zadeldak, in het verlengde van de haakse vleugel. Het geheel was nog volledig bepleisterd en witbeschilderd tot begin 20ste eeuw, aanpassing die vermoedelijk gebeurde gelijktijdig met de vergroting der vensters na verwijdering van de kruiskozijnen. Verwijdering van deze bepleistering met herstelling van het baksteenmetselwerk doch behoud van de einde 18de-, begin 19de-eeuwse ordonnantie; heropgebouwde zijtrapgevel van de linkervleugel (tweede kwart 20ste eeuw).

Afleesbare vroegere gevelindeling met alle kenmerken van de traditionele stijl. Verspringende natuurstenen sokkel met afschuining; opgaand metselwerk afgelijnd door hoekstenen, die links van de poort zouden samenvallen met een bouwnaad; speklagen ter hoogte van de voormalige boven-, tussen- en onderdorpels vermits alle vensters waren opgevat als stenen kruis- of kloosterkozijnen afgewerkt met hoek- en negblokken. Blinde benedenverdieping van de linkervleugel. Twee rondboogvenstertjes met imposten en sluitstenen in de top van de gekoppelde getrapte rechterzijgevels.

Verankerde rondboogpoortomlijsting met afgeschuind beloop in een met puilijst afgelijnde onderbouw van zandsteen; bak- en zandstenen bovenverdieping, met rechthoekige venster boven een kleine heiligennis.

Rechts, vermelde, donjonachtige toren met omlopend cordon. Oorspronkelijke rechthoekige bovenvenstertjes en vergrote benedenvensters.

Aan de binnenplaatszijde, aangepaste muuropeningen uit 18de en 19de eeuw in langsgevel en haakse vleugel. Koetshuis met korfboogarcaden ondergebracht op de begane grond van de linkervleugel.

Behouden lichtgleuven in de toren. In de haakse vleugel, fraaie midden 18de-eeuwse steekboogdeur met hardstenen, kwarthol geprofileerde omlijsting, sluitsteen en druiplijst met gestrekte uiteinden. Gelijksoortige deur aan de grachtzijde.

De aanhorigheden in het verlengde zijn geritmeerd door rondboogdeuren met vlakke omlijstingen, sluitstenen en imposten en beluikte rechthoekige venstertjes.

Riant en helder kasteelinterieur met bewaarde elementen uit 16de, 17de en 18de eeuw, onder meer twee laatgotische schouwen, respectievelijk korfboog- en segmentboogvormig, met geprofileerd beloop op geringde achtzijdige sokkeltjes, een bordestrap uit de eerste helft van de 18de eeuw met latere aanpassingen en een kleine slotkapel met houten rocaille-altaar (18de eeuw).

Ten noorden, watermolen en molenaarshuis bij de Nieuwermolenbeek; vermelde oude kernen maar voornamelijk 19de-eeuws uitzicht. Eénlaagse gebouwen van donkere baksteen onder pannen zadeldaken; beluikte rechthoekige vensters en rechthoekige deuren.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs:  De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein van Nieuwermolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/39061 (geraadpleegd op ).