Burcht

Tekst van Woontoren van Rutten (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37580)

Waarschijnlijk een heerlijke toren, herenwoning van het leengoed de Burcht, afhangend van de leenzaaal van Rutten. Eerste vermelding in 1527, de eerste vermelde bezitter was jonker Stas van Streels. Circa 1600 ging het goed over op de familie Arckens. Een afstammeling van deze familie, A. Claessens is de huidige eigenaar van de weide en de overblijfselen van de burcht. De toren dateert waarschijnlijk uit de 14de eeuw.

Gelegen temidden van een laagliggende akker, waardoor de Ezelsbeek, een bijrivier van de Jeker loopt, was het gebouw waarschijnlijk als waterburcht bedoeld.

In bouwvallige toestand verkerende woontoren, waarvan alleen de buitenmuren behouden bleven; dak en binnenindeling verdwenen. Vrijwel vierkante constructie, 7,50 meter op 6,80 meter, van in regelmatig verband verwerkte mergelstenen blokken, 1,20 meter dik, geplaatst op een hoge plint met parement van silex met mergelstenen afzaat, en hoekblokken van ijzerzandsteen. De oost- n westpuntgevels duiden op een afdekking met zadeldak, die van een latere periode dan die van de bouw schijnt; de toren was oorspronkelijk ook hoger.

De noordgevel vertoont een rechthoekige muuropening in een vlakke omlijsting van ijzerzandsteen onder mijtervormige latei, waarschijnlijk de oorspronkelijke ingang; inwendig vertoont hij schuin uitlopende wanden en een getoogde boog van mergelsteen. In de silexplint werd in een latere periode een rechthoekige deuropening aangebracht in een vlakke, kalkstenen omlijsting, waarvan de linker post door baksteenmetselwerk vervangen werd.

De oostpuntgevel behield het parement der silexplint intact. Twee rechthoekige vensters in ijzerzandstenen omlijsting; het linkse kleine venster is gedicht, het rechtse venster onder mijtervormige latei; beide vensters zijn inwendig van mergelsteen, onder een licht getoogde ontlastingsboog. Lager in de gevel bevindt zich een spleetvormige opening, thans gedeeltelijk gedicht, met een dorpel van ijzerzandsteen.

Het parement van de silexplint van de zuidgevel is verdwenen. De gevel is voorzien van een lang, rechthoekig venster onder een strekse mergelstenen afdekking; inwendig is dit venster rondboogvormig, met een boog van mergelblokken op ijzerzandstenen posten.

De westgevel vertoont in de plint een ronde boog van ijzerzandsteenblokken. Klein rechthoekig venster in ijzerzandstenen omlijsting. De rijen gaten in de gevel dienden waarschijnlijk voor de hordijzen.

Inwendig zijn de balkgaten te zien, die de verschillende verdiepingen aanduiden: de oost- en westgevel vertonen deze gaten op het niveau van de eerste verdieping, de noord- en zuidgevel op dat van de tweede verdieping. De muuropeningen bevinden zich allemaal ter hoogte van de tweede verdieping; de onderste bouwlaag evenals de onderbouw van silex waren dus, op de spleetvormige opening in de oostgevel na, blind. De bovenverdieping, waarschijnlijk de woonruimte vertoont naast een aantal kleine, vierkante muurnissen, in de oostzijde een vrij grote, spitsboogvormige nis tussen de twee vensters en in de westgevel een stookplaats waarvan de licht uitgeholde achterzijde bekleed is met metselwerk van dunne baksteen; wangen van ijzerzandsteen; de schouwbalk is verdwenen en de in de muurdikte uitgespaarde boezem en rookkanaal bevonden zich op de bovenliggende verdieping.

  • CLAASSEN A. & BAILLIEN H., De torenburcht van Rutten, (Limburg, 52, 1973, p.193-207).

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woontoren van Rutten [online], https://id.erfgoed.net/teksten/37580 (geraadpleegd op ).