Watermolen

Tekst van Watermolen Blaarmolen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37419)

Voormalige watermolen op de Jeker, sinds de omlegging van deze waterloop in 1968 buiten bedrijf. De meest stroomafwaarts gelegen molen van alle Tongerse watermolens op de Jeker.

Eerste vermelding in 1235. Van oudsher eigendom van de familie van Hamal, leen van de graven van Loon; achtereenvolgens in het bezit van de heren van s'Herenelderen (vóór 1450), de Renesse (1544), Hermans (1780), de Becker Remy (1855), Jorissen (1931). Banale molen voor de bewoners van s'Herenelderen. In de 17de eeuw bevatte hij een rogge- en een smoutmolen.

Gebouwen gegroepeerd rondom een rechthoekig, gekasseid erf, bereikbaar via een inrijpoort; de Jeker stroomde voorheen langs de zuidzijde van het erf; hier bevindt zich de kolkvijver.

Woonhuis en molenhuis in een ruim gebouw van zeven traveeën en twee en een halve bouwlaag onder schilddak (Vlaamse pannen), met kern uit de 17de eeuw. Witgekalkte baksteenbouw op een gepikte plint waarin enkele mergelsteenblokken. Gesmeed ijzeren muurankers met krullen. Verankerde bakstenen vensters (strek). Rechthoekig deur in een vlakke kalkstenen omlijsting met bovenlicht. Het molenwerk bleef intact bewaard: ijzeren onderslagrad tegen de linker zijgevel, drijfwerk, vier maalstenen, drie meelkuipen met toebehoren, breekmolen, haverpletter.

Haaks dienstgebouw met inrijpoort ten noorden van het erf, daterend uit eind 19de eeuw. Bakstenen gebouw onder zadeldak (Vlaamse pannen), met laadvenster in een puntvormige gevelverhoging. Baksteenfries onder de kroonlijst. Rechthoekige inrijpoort onder houten latei.

Aan de overzijde van de straat, ruime dwarsschuur onder zadeldak (Vlaamse pannen), met aanbouwsels onder lessenaarsdak tegen de voorgevel. Reeds aangeduid op een kaart van 1731 (confer BAILLIEN H., De Blaarmolen te Tongeren, in Limburg, 57, 1978, p. 99-111). Van de oude kern getuigen de resten vakwerkbouw; huidig uitzicht grotendeels uit de tweede helft van de 19de eeuw en 20ste eeuw. Rechthoekige schuurpoort onder houten latei.

  • BAILLIEN H., De Blaarmolen te Tongeren, in Limburg, 57, 1978, p. 99-111).
  • Werkgroep Molenzorg Zuid-Limburg, Watermolens Zuid-Limburg, Tongeren, s.a., p. 39-41.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watermolen Blaarmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/37419 (geraadpleegd op ).