Parochiekerk Sint-Martinus

Tekst van Parochiekerk Sint-Martinus met kerkhof (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36618)

Vroegste vermelding van de kerk in een charter van 1108. In zijn oudste te achterhalen vorm deed de kerk zich voor als een eenbeukige kruiskerk met rechthoekig koor en kruisingstoren, een aanleg die vermoedelijk dateert uit de 14de-15de eeuw. De zuidelijke kruisarm verdween nadien. Aanpassingen in de 18de eeuw, onder meer van het schip en bijbouwen van de Onze-Lieve-Vrouwekapel aan de noordelijke kruisarm in 1764. Herstellings- en vergrotingswerken aan de kerk, vanaf 1877 volgens de uitvoeringsplannen van architect A. Van Assche, voorontwerp van architect F. Van de Poele. Verhoging van het schip en toevoegen van zijbeuken; aan de zuidelijke kant werd een kruisarm bijgevoegd en voorts een ronde traptoren en zijkapel toegewijd aan de Heilige Blasius. Vergroting van de sacristie aan de noordkant. Toren hersteld in 1913 naar ontwerp van architect H. Vaerwyck. Oorlogsschade aan het dak van de noordelijke kruisbeuk in 1940. Restauratie van de kerk onder leiding van het architectenbureau Bressers aangevat in 1977.

Heden driebeukige, basilicale plattelandskerk met kruisingstoren, kruisbeuk, traptoren, zijkapellen, oostelijk georiënteerd koor en sacristie in de noordelijke oksel. Neogotisch bakstenen schip op een omlopende natuurstenen sokkel. Spitsboogvensters met twee- of drieledige tracering en ingeschreven drie- of vierpassen onder natuurstenen booglijsten. Vierkante bak- en zandstenen gotische kruisingstoren via driehoekige zandstenen verklimmingen overgaand in een achtkantige klokkenkamer met verdiepte spitsboogvormige galmgaten. Ingesnoerde leien naaldspits met torenkruis en windhaan. Binnenin de toren bevinden zich in de sluitstenen van de galmgaten vijf gesculpteerde hoofdjes van Balegemse steen en baksteen. De gerestaureerde koorpuntgevel bewaart nog oorspronkelijk, onregelmatig natuurstenen metselwerk tot ongeveer de boogaanzet van het venster. De bakstenen puntgevels van de noordelijke kruisarm en de Onze-Lieve-Vrouwkapel vertonen ook nog oorspronkelijk bakstenen metselwerk met zandstenen hoekblokken, maar de toppen werden vernieuwd. Noord- en zuidgevel met vier ingemetselde rechthoekig beglaasde taferelen in gepolychromeerd reliëf met taferelen uit het leven van de Heilige Blasius.

Interieur: middenbeuk schip en koor met houten spitstongewelf; schuin houten gewelfvlak van de zijbeuken op geajoureerde houten schoren. Kruising met zware, geprofileerde zandstenen kruisribben en spitsboogvormige scheibogen rustend op samengestelde pijlers. Kruisribgewelf in de Onze-Lieve-Vrouwkapel (noorden).

Mobilair. Beeldhouwwerk: houten beeldengroep met Heilige Martinus uit de 16de eeuw.

  • DE BROUWER E. 1979:Schelderode voor u verteld..., Schelderode, 89-117.
  • LANGEROCK P. 1887: Oude bouwwerken in Vlaanderen, Gent, Platen XII-XV.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Bogaert, Chris; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Martinus met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/36618 (geraadpleegd op ).