Kasteeldomein De Varens

Tekst van Kasteeldomein De Varens (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36297)

Omgrachte voormalige buitenplaats met omgevend park aan de Gontrode Heirweg. Vroeger via de Zwaantjesstraat verbonden met de Brusselsesteenweg nabij het verdwenen Scheldeveer aan de Zwaanhoeklos. Huidige kasteelnaam afgeleid van de wijknaam Vaerinck. Op de Ferrariskaart (1771-1778) "Blauw casteelken" genaamd. Het vroegere kasteel binnen een driekwartronde walgracht zou in 1642 gebouwd zijn door een Gentenaar. Door schenking later in handen van de familie De Cock. In 19de eeuw door huwelijk in het bezit van advocaat E. Cannaert die mogelijk in 1816 het kasteel in empirestijl liet aanpassen tegelijk met de bouw van de ijskelder. Baron de Sint-Genois des Mottes liet het kasteel circa 1902 vergroten. Later nog licht aangepast door de aangetrouwde familie Verplancke de Diepenhede.

Zwaar ijzeren toegangshek waarschijnlijk uit begin 20ste eeuw, tussen vierkante gemetste hekpijlers met natuurstenen sokkel en dekplaat, bepleisterde imitatiebanden en een lauwerkrans met strik als bekroning.

Monumentaal doch hybridisch aandoend kasteel voornamelijk in neo-empirestijl. Het centraal rechthoekige middengedeelte van twee bouwlagen en vijf traveeën onder schilddak (leien), kan in kern nog opklimmen tot 17de eeuw maar werd vermoedelijk in eerste kwart 19de eeuw verbouwd in empirestijl. Vandaar waarschijnlijk bij de uitbreiding circa 1902, een aanpassing van de buitenplaats in neo-empirestijl. Zuidelijk georiënteerd dubbelhuis met sterk markerende bijgevoegde hoekrisalieten van één brede travee en drie bouwlagen onder een steil afgeknot schilddak. Oorspronkelijke middentravee van voorgevel bekroond door een dakvenster (idem als boven het middenrisaliet van de achtergevel); halfronde zuilenportiek voor de ingang. Waarschijnlijk midden 20ste eeuw vervangen door de huidige rechthoekige portiek van natuursteen met drieledige bogenrij tussen Ionische zuilen; aansluitende balustrade van het terras voor het uitspringend middenrisaliet onder een driehoekig fronton. Heden gecementeerde en witgeschilderde gevels met vrij opvallende decoratie in empirestijl onder meer pijnappelvormige consoles onder de vensterbanken, caissons met gevleugelde Mercuriushoofden, palmettenfriezen, trofeeën enzovoort. Voornamelijk rechthoekige vensters met persiennes, ook rondboogvormige deurvensters en Venetiaanse drielichten. Getraliede rechthoekige vensters in het souterrain van de achtergevel. De muurankers op de bovenverdieping van de achtergevel kunnen verwijzen naar een mogelijk behouden oude kern.

Bewaarde ijskelder naast de toegangsweg vooraan in het park, gebouwd circa 1816. Gewitte bakstenen voorgevel (noorden) voorzien van een rechthoekige deur onder een driehoekig fronton.

U-vormig koetshuis ten noordoosten van het kasteel gebouwd circa 1902. Bakstenen constructie in eclectische stijl. Hoekrisalieten met bovenverdieping en schilddak, middendeel met pseudo-mansardedak (leien). Lijstgevels met horizontale bepleisterde platte banden. Steekboogpoorten voorzien van verzorgd houtwerk. Afdak met ijzeren I-profielen rustend op decoratief uitgewerkte stijlen en schoren. Houten boogbrug op ijzeren dragende structuur, over de vijver.

  • VERBIST H. 1962: Geschiedenis van Melle, Leuven, 354.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein De Varens [online], https://id.erfgoed.net/teksten/36297 (geraadpleegd op ).