Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Pieter

Tekst van Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Pieter met kerkhof (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/34187)

Naar het oosten georiënteerde kerk aan de noordkant van Zaffelare-Dorp, vanouds gelegen binnen een ommuurd kerkhof. Huidige kerkhofmuur met uitgewerkte hekpijlers en ijzeren hekken van 1911, volgens herinneringssteen naar ontwerp van architect O. Clemminck en door kunstsmid L. Muller. Stichting van de parochiekerk door de Gentse Sint-Pietersabdij in 1221. Met het oog op de vergroting van de kerk werd in 1897 overgegaan tot de sloping van het oude driebeukige schip en de westbouw met toren die nog deels opklom tot de 13de eeuw, de koorpartij bleef behouden. Plannen voor de restauratie van de koren en de bouw van een nieuw schip met westtoren geïnspireerd op de gotische stijl van de 15de eeuw, dateren van 1896 naar ontwerp van architect B. de Lestré de Fabribeckers (Geraardsbergen), leerling van de Gentse Sint-Lucasschool. Schip voltooid in 1904, westelijke bouw met toren toegevoegd in 1907. Koor in laatgotische stijl bestaand uit drie even hoge koren van drie traveeën met driezijdige sluiting. Hoogkoor met twee natuurstenen 15de-eeuwse zuilen met bladkapiteel en apsis van 1627; zijkoren namelijk Onze-Lieve-Vrouwekoor en de vroegere Sint-Sebastiaanskapel, heden Sint-Jozefskoor dateren van 1655-57 door architect G. van Butsele. Aanvankelijk recht afgesloten zijkoren doch bij de restauratie van 1903 uitgebreid met een driezijdig gesloten apsis gelijk die van het hoogkoor. Spitsboogvorrnige koorvensters in geprofileerde zandstenen omlijstingen met drieledig maaswerk, tussen versneden bak- en zandstenen steunberen. Voorts ontplooit de basilicale kerk een driebeukig schip van zes traveeën met sacristie (heden winterkapel) van 1906 tegen de noordelijke zijbeuk; hoge vierkante westtoren tussen zijportaal met halfronde traptoren enerzijds en doopkapel anderzijds. Overwelving met spitse houten tongewelven, van het schip op hardstenen zuilen met bladkapiteel.

Mobilair

Schilderijen. Sint-Sebastiaan door engel bevrijd en Verheerlijking van Onze-Lieve-Vrouw van 1827 door F.J. Navez. Geschilderde kruisweg van 1868 door S. Vermeirsch.

Beeldhouwwerk. 17de-eeuws eiken Jezusbeeld door H. van Cleven, afkomstig van Calvarie. Kruis boven doopvont van 1888 door Mathias Zens. Hoogaltaar met marmeren altaartafel en gepolychromeerd houten retabel door R. Rooms uit begin 20ste eeuw. Onze-Lieve-Vrouwe-altaar uit atelier R. Rooms van 1907 en Sint-Jozefsaltaar uit atelier R. Rooms uit begin 20ste eeuw. Eiken zitbanken in het koor met gesculpteerde panelen van 1717 door A. Coppens waarschijnlijk afkomstig van het doksaal. Neogotische koorbanken uit atelier R. Rooms uit begin 20ste eeuw. Gesculpteerde eiken communiebank van circa 1628. Neogotische communiebank van 1900 door R. Rooms. Eiken preekstoel door A. Sauvage van 1656, trap en klankbord van 1904 door R. Rooms. Eiken biechtstoel met beeldsnijwerk onder meer van de Goede Herder van 1724 door F. Coppens. Twee neogotische biechtstoelen. Marmeren doopvont aangekocht in 1715 met deksel in koperwerk van 1721 door P. Hamelinck. Lezenaar door J. Sauvage van 1641. 15 koorvensters met gebrandschilderde glasramen uit het atelier G. Ladon daterend van 1900 en 1905. Orgel van circa 1920 door A. D'Hondt (Kessel-Lo).

Op het kerkhof: grafmonument van de familie De Bleds van 1815 met vierkante versierde hardstenen pijler binnen een door ijzeren hek afgepaald perk. Grafmonument van Eulalie De Rudder van 1938 op een met decoratief hekwerk omsloten perk: driehoekige gewitte bakstenen sokkelkapel met beglaasde spitsboognis waarin een Piëtabeeld door Georges Minne.

  • Archief Bestuur voor Monumenten en Landschappen, Buitendienst Oost-Vlaanderen.
  • DE KINDER E., PUIMEGE G., BONNAERENS F. & VERVAET A. 1970: Parochie Zaffelare van haar stichting tot nu 1221-1971, Heemkundige Kring "De Oost-Oudburg", Jaarboek VIII, 31-107.
  • PUIMEGE G. 1977: Kataloog van religieuse kunstschatten in de parochiale kerk van O.-L.-Vrouw-Hemelvaart en van de Heilige Petrus te Zaffelare, s.l..
  • PUIMEGE G. & VERVAET A. s.d.: Geschiedenis van ons kerkgebouw, onuitgegeven nota's.
  • VANDENBUSSCHE - VAN DEN KERKHOVE C. 1976: Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Gent IV, Brussel, 34-37.

Bron: LANCLUS K. & VERBEECK M. 1993: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Evergem - Lochristi, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Pieter met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/34187 (geraadpleegd op ).