Luimertingenmolen

Tekst van Watermolen Luimertingenmolen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32434)

Samen met de Bombroekmolen één van de twee ontmantelde watergraanmolens van het onderslagtype, op de Ferrariskaart (1771-77) aangeduid als Moulin de Cortesem, in de Atlas van de Buurtwegen (1844) als Limmertingen Molen met twee haakse bestanddelen. Voor de aanleg ervan werd een nieuwe Meulenbeeck gegraven die samen met de Oude beeck de Mombeek ontdubbelt. De molen bevindt zich op de grens tussen Kortessem en Diepenbeek.

Naam verwijzend naar Luimertingen, Loons leengoed sorterend onder de heerlijkheid Kortessem. Evenals de Bombroekmolen voor het eerst vermeld in 1292; ook banmolen en gedeeld bezit van de heer van Kortessem en de provinciale commandeur van de Duitse Orde in de Nederlanden. In 1969 werden alle maalactiviteiten stopgezet.

Heden heeft het achterin gelegen gebouwencomplex een agrarische functie: gekasseide oprit met aan weerszijden een moestuin, molenhuis en -woning ten zuiden., aanhorigheden met onder meer stallingen en dwarsschuur in U-vorm ten noordoosten.

Voormalig molenhuis en molenaarswoning van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (mechanische pannen), in kern uit de 18de eeuw confer aanwezigheid van mergelstenen, met aanpassingen uit de 19de eeuw. Beschilderde, in de 19de eeuw versteende vakwerkbouw, met mergelblokken in de voorgevel; ankers. Vensters met strekse latei in linkergedeelte van het molenhuis (tweede helft 19de eeuw). De drie rechtervensters van de eerste bouwlaag zijn uit het begin van de 20ste eeuw, terwijl de tweede bouwlaag drie originele houten kozijnen omvat. Rechthoekige deur onder houten latei (tweede helft 19de eeuw ?). Linkerzijgevel met jaartal van verstening: 1883 en één oorspronkelijk, houten bolkozijn.

Rechterzijgevel met mergelstenen onderbouw uit de 17de eeuw en bewaard muurpand van het oorspronkelijke vakwerk. Eerste en tweede travee van de achtergevel met sporen van vakwerk en één oorspronkelijk, houten kozijn; versteende onderbouw met sporen van mergelstenen. Middendeel van de achtergevel in stijl- en regelwerk met bakstenen vullingen. Opkamer links.

Het molenrad en de sluizen werden in 1947 gesloopt. Een nu ook verdwenen dieselmotor dreef sindsdien de maalstenen aan.

Ten noordoosten, aanhorigheden gegroepeerd rond een gekasseid erf met mestvaalt, waaronder links in de 20ste eeuw versteende, haakse stal onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, Vlaamse pannen); achteraan het erf, tweede stal, eveneens in de 20ste eeuw versteend en waarvan het dak verdwenen is; tegenover eerstgenoemde stal, dwarsschuur in vakwerk met deels lemen, deels bakstenen vullingen, een schob onder lessenaarsdak (Vlaamse pannen) tegen de rechterzijgevel.

  • BOGAERTS D. e.a., Kortessem. 50 historische getuigen, (Tongeren), (1986), p. 14-15, ill.
  • BOGAERTS D. & VALGAERTS E., Kortessem. Een rijk molenverleden, Kortessem, 1990, p. 8 (ill. 1), 14 (ill. 3), 16, 18 (ill. 5), 21, 22, 23, 24 (ill. 7), 25, 27, 28, 30 (ill. 30), 31, 33, 35, 38, 39 (ill. 16), 48, 54 (ills. 18-19), 55-72 (ills. 20-25), 76, 85, 121, 216, 217, 219.
  • GILISSEN J., Kortessem in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1981 en 1994, p. 1, prentkaart nr. 22.
  • ROEBBEN J., Kortessem. (Een geschiedkundig overzicht), Kortessem, 1988, p. 30-31, fig. 15.
  • SMITT C., Kortessem, onuitg. verhandeling, Hasselt, 1978, p. 8, 23, 52, 71.

Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watermolen Luimertingenmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/32434 (geraadpleegd op ).