Parochiekerk Sint-Martinus

Tekst van Parochiekerk Sint-Martinus (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/28749)

Neogotische kerk opgericht in het hart van de nieuwe burgerwijk op de plaats zogenaamd "'t Haazeveld", een moerassig gebied dat kunstmatig opgehoogd werd. Nieuwe bouw ter vervanging van de oude, vervallen en te klein geworden Sint-Martinusparochiekerk gelegen binnen de Vrijheid ten zuiden van de Sint-Hermeskerk. Gebouwd onder burgemeesterschap van E. De Malander naar plans van architect Modeste De Noyette (Gent) van 1891-92 geïnspireerd op de vroeggotiek met elementen uit de Scheldegotiek. Eerstesteenlegging op 11 september 1892. Stopzetting der werken in 1895 en wijziging van oorspronkelijke plannen door slechte bodemgesteldheid: noodzakelijke versteviging van de funderingen met beton, aanbrengen van een hardstenen plint binnenin, verhogen en hervoegen van muren van schip, transept en koor die onbepleisterd bleven; vervangen van het houten dakgebinte door een ijzerconstructie. Voltooiing in 1896 doch verzakking van de toren waardoor barsten in zijbeuk en westgevel voor nieuwe meerwerken zorgden. Plechtige inwijding door Monseignieur Stillemans op 10 juni 1896 en overbrenging van van het Heilig Sacrament van de oude kerk op 19 september. Toren gerestaureerd door architect H. Vigneron in 1899. Plaatsing van het meubilair naar ontwerp van architect M. De Noyette van 1896 uitgevoerd door R. Rooms in 1903. Glasramen van G. Ladon en C. Ganton-Defoin geplaatst in 1914, 1919 en 1928.

Herstellingswerken in 1968 onder leiding van architect M. Delgutte en inrichting van sacristie tot winterkapel in 1972. Nieuwe bevloering met verwarmingssysteem in 1976.

Imposant gebouw opgetrokken uit baksteen met verwerking van hardsteen voor plint, Ecaussinnessteen en zandsteen voor de gewelven. Leien zadeldaken; zeshoekige opengewerkte dakruiter met hoge naaldspits op kruising.

Plattegrond in vorm van kruisbasiliek met asymmetrisch geplaatste westtoren, schip en zijbeuken van zes traveeën, uitspringend transept en koor van twee traveeën met vijfzijdige sluiting en kooromgang met vijfzijdig uitgebouwde Heilige Sacramentskapel. Aangebouwde sacristie ten zuidoosten.

Asymmetrische westgevel met centrale hoge puntgevel, links geflankeerd door een vijf geledingen hoge vierkante toren, afgelijnd door versneden steunberen, onder naaldspits en cilindrisch traptorentje in oksel; rechts doopkapel onder lessenaarsdak. Uitgewerkt spitsboogportaal met Sint-Martinusbeeld in timpaan. Spitsboognis met drie lancetvensters en bekronende rozas. Zijgevels geritmeerd door steunberen en eenvoudige spitsboognissen met twee- en drielichten; aflijnende muizentand. Noordgevel met zijportaal en bekronende nis met beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind. Transeptgevels met hoge puntgevels en drielicht in spitsboognis. Beeld van Heilig Hart, afkomstig van de gesloopte pastorie, op zuidwesthoek. Hoogkoor en kooromgang geritmeerd door dito steunberen, nissen en lancetvensters; cilindrisch traptorentje in noordoostelijke oksel.

Indrukwekkend, streng en zeer gaaf bewaard interieur in roodgeschilderde baksteen in contrast met hardsteen. Basilicale ruimte met drieledige opstand: spitsboogarcade op zuilen met achthoekige sokkel en knoppenkapiteel, triforium en bovenlichten. Overwelving met bakstenen kruisribgewelven op gebundelde diensten. Koor en kooromgang gescheiden door fraaie gesmeed ijzeren hekken van L. Blanchaert.

Mobilair. Zeer rijk en homogeen, volledig neogotisch meubilair naar ontwerp van architect Modeste De Noyette (1896), uitgevoerd door het atelier R. Rooms (Gent) met gepolychromeerde heiligenbeelden op sokkel, piëta en calvarie, hoogaltaar, Heilig Sacramentaltaar, Onze-Lieve-Vrouw- en Sint-Jozefaltaar met gepolychromeerde retabels, koorbanken, communiebank (verbouwd tot altaar), preekstoel, vijf biechtstoelen en orgelkast; orgel van gebroeders Joris (Ronse). Kruisweg door Aloïs De Beule (1927).

Prachtige glasramen van het atelier van G. Ladon en C. Ganton-Defoin (Gent) geplaatst tussen 1914 en 1928 geschonken door belangrijke industriële families van Ronse.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Oost-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief.
  • Archief Afdeling Monumenten en Landschappen Brussel, Plannenfonds Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, provincie Oost-Vlaanderen, Ronse, Sint-Martinuskerk.
  • DUYTHE E. - CAMBIER A., Ronse, Sint-Martinuskerk, s.l., s.d.
  • Eglise de St.-Martin, à Renaix, in L'Emulation, XX, 1895, kol. 188, Pl. 46-49.
  • PATTIN M., De neogotische Sint-Martinuskerk te Ronse van architect Modeste De Noyette, in Annalen Geschied- en Oudheidkundige Kring van Ronse en het Tenement van Inde, XLI, 1992, p. 57-105.
  • VANDERKIMPEN J., Sint-Martinus Ronse, 1896-1996, Ronse, 1996.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K., TACK A. & VERBEECK M. 1998: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Ronse, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Martinus [online], https://id.erfgoed.net/teksten/28749 (geraadpleegd op ).