Historiek

Stenen korenwindmolen aan de straat, vlakbij de hoek met Rijksweg, bovenop de vroeger zogenaamde "Cruys bergh", heden "Mons de la Cruche". Wellicht sinds de 15de eeuw al een molensite. Melding van de molen in midden 16de eeuw (onder meer in 1556 als eigendom van de heer van Ladeuze te Etikhove). Vermoedelijk aanvankelijk alleen oliemolen, nadien waarschijnlijk olie- en graanmolen en ten slotte alleen graanmolen. Bouwjaar onbekend. Vermeld als "hoogmeulen ter Cruycen" in landboek van Nukerke van 1768-1774 doch ontbreekt op de Ferrariskaart (1771-1778). Omschrijving als nieuwgebouwde oliemolen in document van 1831, kan op een heropbouw van de molen kort voordien wijzen; wellicht vervanging van een houten door een stenen windmolen. In werking tot circa 1940. Daarna binnenin aangepast tot woning, als dusdanig in gebruik tot 1979. Uitbating nu niet meer mogelijk wegens onder meer ontbreken van gevlucht, onvolledig binnenwerk en ingeslotenheid door omringende bebouwing. Opeenvolgende molenaarshuizen ten noordwesten (zie Rijksweg nummers 201, 203 en 187).

Beschrijving

Gewitte ronde bakstenen grondzeiler met typisch uidak (kunstleien). Twee toegangsdeuren in noordzuidelijke-as. Twee benedenvensters en vier kleinere steekbogige bovenvensters met ijzeren roedeverdeling (steenzolder). Staart onder zadeldakvormige overstek. Dakbekroning met sierlijke ijzeren windwijzer voorzien van geajoureerde letters P I D C op windvaan, verwijzend naar een vroegere eigenaar, Pierre Desclée (misschien de bouwheer ?) die de molen in 1833 verkocht. Maalinrichting volledig verdwenen evenals het gevlucht. Bewaard kruiwerk. Binnenin verbouwd met twee behouden balklagen.