HISTORIEK

Voormalig refugiehus van de abdij van Herkenrode, thans administratief centrum. Opgericht na afbraak van een monumentale vakwerkconstructie "Den Heyligen Geest", in opdracht van abdis Mechtildis de Lechy, door Lauwerys Ballen, van 1542 tot 1544. Na de opheffing van de kloosterorde in 1797 verkocht aan de familie De Libotton; het gebouw werd toen bewoond door behoeftige gezinnen. Vanaf 1833 omgevormd tot kazerne. Van 1897 tot 1911 restauratie en uitbreiding onder leiding van G. Rypens. Tot 1945 werd het gebouw door het leger gebruikt.

BESCHRIJVING

In zijn huidige vorm, een gesloten complex, waarvan de gebouwen gegroepeerd zijn rondom een binnenplaats. Ten zuidoosten bevindt zich het laatgotische gedeelte, bestaande uit een U-vormige vleugel met monumentale voorgevel aan de zijde der Maastrichterstraat. De andere zijden worden ingenomen door de begin 20ste-eeuwse kazernegebouwen. Ten noordwesten, recent gedeelte.

Het oorspronkelijke gedeelte is een bakstenen constructie van twee bouwlagen met insteekverdieping - zichtbaar aan de zijde der binnenplaats -, onder zadeldaken (leien); afwerking door middel van mergelstenen speklagen en hoekbanden.

De voorgevel telt acht traveeën; kalkstenen sokkel; de twee uiterste traveeën links en rechts zijn bekroond met puntgevels, voorzien van top- en schouderstukken, die verzwaard zijn met overhoekse pinakels; boven de derde en de zesde travee afgewolfde dakkapellen, en boven de twee middentraveeën een bak- en mergelstenen dakvenster met klokvormige bekroning en verzwaring in de vorm van overhoeks geplaatste pinakels; de puntgevels hebben elk een ingediept muurvlak met mijtervormige beëindiging, in een geprofileerde omlijsting met mergelstenen hoekstenen, en een geprofileerde mergelstenen druiplijst die het beloop van het bovengedeelte volgt; het dakvenster is voorzien van een paneel in een geprofileerde omlijsting; onder deze gevelverhogingen loopt een sterk uitspringende druiplijst, met een boogfries met driepasmotieven. Kruiskozijnen in Gobertangesteen met dubbele bovenlichten en geprofileerde stijlen; het onderste gedeelte is voorzien van luiken; de benedenvensters hebben een ontlastingsboog van een rollaag, met verwerking van mergelsteen; de bovenvensters zijn gevat in een ingediept muurvlak met accoladeboogvormige beeindiging en een geprofileerde omlijsting; ontlastingsboog van een rollaag met verwerking van mergelsteen; de twee vensters in het dakvenster zijn kloosterkozijnen met een gelijkaardige afwerking; in de puntgevels een kruiskozijn van het normale type met dubbele ontlastingsboogjes met mergelstenen sluitstenen, en een rechthoekig zandstenen venstertje erboven.

De kalkstenen rondboogvormige inrijpoort is gevat in een omlijsting met gotische profilering. De tweede poort rechts, gaf vroeger toegang tot de schuur; bij de restauratie werd dit gedeelte omgevormd tot een haaks gebouwtje van één travee en één bouwlaag, afgewerkt met een getrapte zijgevel; de poort is korfboogvormig en voorzien van een kalkstenen omlijsting met gotische profilering en een uitspringende druiplijst op kraagstenen, die het beloop volgt. Een tweeledige steunbeer is haaks op de hoek geplaatst.

De linkerzijgevel, aan de Persoonstraat telt vijf traveeën, en is opgevat zoals de benedenverdieping van de voorzijde, met identieke vensters. Ernaast bevindt zich een lager gebouwtje van twee traveeën en twee bouwlagen met in- en uitgezwenkte gevelbekroning en eenvoudige kruis- en kloosterkozijnen.

De rechterzijgevel, aan de zijde der Meldertstraat, wordt ingenomen door het hogervermeld gebouwtje met trapgevel. Voorts twee kruiskozijnen.

De gevels aan de binnenplaats tellen respectievelijk drie, zes, en vijf traveeën; de daken zijn voorzien van dakkapellen. De afwerking der gevels is soberder: de speklagen zijn alleen op de bovenverdieping gebruikt; de bouwlagen zijn gescheiden door brede kordons. Verhoogde begane grond. De benedenverdieping is voorzien van zandstenen kruiskozijnen in een geprofileerde omlijsting met regelmatig geplaatste negblokken; het onderste gedeelte is beluikt; ontlastingsboog van een rollaag met mergelstenen, sluit- en aanzetstenen. Deuren van verschillende vorm; van links naar rechts: kalkstenen korfboogpoortje in een rechthoekige omlijsting met gotische profilering, negblokken, en een ontlastingsboog van een rollaag; rondboogdeur in een geprofileerde omlijsting met negblokken; korfboogvormige inrijpoort in een kalkstenen omlijsting met geprofileerde booglijst met op de aanzetstenen een kalkstenen sokkel, (verdwenen balustrade) versierd met een monsterhoofd; de posten zijn opgevat als halfronde pilasters met bladkapiteel; een rondboogdeur van het hoger beschreven type; een rechth. deur (aangepast kruiskozijn). De insteekverd. is voorzien van enkele bolkozijnen. De bovenvensters zijn kruiskozijnen met dubbele bovenlichten zoals in de voorgevel; voorts een gewoon kruiskozijn en twee kloosterkozijnen.

Het interieur bevat nog enkele zalen met kruisriboverwelving, en drie kelders, eveneens met kruisribgewelf, gedragen door achtkantige kalkstenen zuilen.

De overige gebouwen dateren uit begin 20ste eeuw; bakstenen gebouwen met witgeschilderde gevels aan de zijde der binnenplaats, onder zadeldaken; getoogde muuropeningen.