Kantoorgebouw Baelde frères

Tekst van Kantoorgebouw Baelde frères (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5559)

Kantoorgebouw Baelde frères, het wisselagentschap van de broers Eugène en Paulin Baelde. Het pand in neoclassicistische stijl kwam in twee fasen tot stand: de eerste fase (drie rechter traveeën) naar een ontwerp door de architect Emile Thielens uit 1889, de uitbreiding (twee linker traveeën, pui en interieur) naar een ontwerp door de architect Joseph Hertogs uit 1920. Paulin Baelde (Antwerpen, 1854-1925), vader van advocaat en liberaal politicus Paul Baelde (Antwerpen1878-1953), liet later in 1920 door Hertogs een appartementsgebouw optrekken in de Van Breestraat. Aanvankelijk was het wisselkantoor gevestigd in het aanpalende pand, dat de broers Baelde in 1874 hadden laten verbouwen.

Het kantoorgebouw Baelde frères behoort tot de eerste zelfstandige opdrachten van Emile Thielens, die na zijn architectuurstudies jarenlang in dienst werkte van de architecten Louis en François Baeckelmans, en vervolgens van Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel. Het conventionele neoclassicisme van het ontwerp is representatief voor het vroege oeuvre van de architect, gekenmerkt door het simultaan voorkomen van diverse neostijlen met klassieke inslag. Vooral gekend voor zijn veelal pittoreske gebouwen van de Antwerpse Zoo, zette Thielens omstreeks 1900 voorzichtige stappen richting art nouveau, om kort voor zijn overlijden terug te keren tot een monumentale beaux-artsstijl. Tot zijn belangrijkste realisaties uit de latere jaren 1890 behoren de Feestzalen van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde en het in Franse neorenaissancestijl ontworpen kantoorgebouw van de Imperial Continental Gas Association op de Meir.

Met een gevelbreedte van vijf traveeën omvat het gebouw drie bouwlagen onder een zadeldak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een geblokte pui met plint uit blauwe hardsteen. Door Thielens ontworpen met een tweeledig portaal (bovenwoning en wisselkantoor) en een getoogd winkelraam, werd de pui in 1920 door Joseph Hertogs aangepast. De oorspronkelijk getraliede vensters (vandaag verlaagd tot winkelramen) worden geflankeerd door het kantoorportaal in de rechter travee, met behouden smeedijzeren vleugeldeur. Nadrukkelijk geleed in horizontale registers, beantwoordt de bovenbouw aan een regelmatig ordonnantieschema. Hertogs dupliceerde in de twee linker travee de door Thielens ontworpen opstand, die werd gemarkeerd door een zijrisaliet (derde travee). Rechthoekige vensters, op de eerste verdieping gevat tussen pilasters met lijstkapiteel, een doorgetrokken borstwering met diamantkoppen, en een entablement met gekorniste kroonlijst op klossen. De tweede verdieping onderscheidt zich door vlakke vensteromlijstingen met neuten en entablementen op rozetten, die in beide risalieten worden bekroond door een driehoekig fronton, doorgetrokken lekdrempels en onderdorpels. Een klassiek hoofdgestel met spiegels in de fries en een gekorniste houten kroonlijst op klossen en tandlijst vormt de gevelbeëindiging.

Volgens de bouwplannen uit 1920, namen de lokettenhal en het directiekantoor de gelijkvloerse verdieping in, met de ‘safe’ in de ondergrond. Een privé-, dactylo- en boekhoudkantoor, en de raadzaal bevonden zich op de eerste, de conciërgewoning en refter op de tweede verdieping.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1889#948 en 1920#9888.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kantoorgebouw Baelde frères [online], https://id.erfgoed.net/teksten/204032 (geraadpleegd op ).