Burgerhuis D' Eycken Boom

Tekst van Burgerhuis D' Eycken Boom (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10342)

Dit huis genaamd "D'Eycken Boom" werd voor 't eerst vermeld in 1440 als "Den Inghel". Bij akte van 5 september 1502 werd het verkocht aan het rederijkersgezelschap "de Groeyende Boom". Oorspronkelijk bestond het uit twee afzonderlijke woningen (in 1557 werd de achtergebouw apart verkocht). In 1638 werd het huis fel beschadigd en in 1709 herbouwd in late barokstijl. Verregaande veranderingen volgden in 1764-1765, waarbij onder meer het achterhuis terug werd aangekocht en aangepast aan het hoofdgebouw, en de vergaderzaal op de bovenverdieping vergroot. In 1793 deed het bovenlokaal dienst als tekenschool. Tijdens de Franse overheersing werd het verkocht als nationaal goed en in de periode 1840-1919 was het eigendom van een Lierse brouwersfamilie. In 1908 onderging de voorgevel een restauratie met tussenkomst van de stad.

De woning overleefde de Eerste Wereldoorlog grotendeels onbeschadigd. Ook tijdens het interbellum hechtte het stadsbestuur veel waarde aan deze gevel. In 1920 weigerde het stadsbestuur een uithangbord omdat dit het uitzicht van het gebouw zou schaden, in 1922 gaf ze wel toelating om het dak te herstellen en een blind raam in de zijgevel te openen. Een aanvraag uit 1926 om de bestaande inkomdeur te veranderen werd dan weer verworpen, ondanks het akkoord van de Lierse kunstschilder Isidoor Opsomer als lid van het Provinciaal Comité voor Monumenten en Landschappen. Een tweede aanvraag uit 1929 tot verandering van de begane grond (ramen met gebogen in plaats van rechte middenkalven zoals bij de deur, en dezelfde bovenlichten voor ramen en deur) werd wel toegelaten, na goedkeuring door de bouwraad 26 november 1928. De stad bleef ook de volgende jaren nauw toezien op deze gevel: in 1948 werd een aanvraag voor een reclamebord vanuit esthetisch oogpunt geweigerd en een jaar later vroeg het stadsbestuur om de werken aan de voorgevel onmiddellijk stop te zetten en de voorgevel in oorspronkelijke staat terug te brengen. 27 mei 1971 werd het gebouw bij Koninklijk Besluit beschermd als monument. In 1985-1986 volgde een grondige restauratie naar ontwerp van architectenbureau R. Steenmeyer.

Vroeg 18de-eeuws barok diephuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (leien), gelegen op de hoek met de Florent Van Cauwenbergstraat, gekenmerkt door een halsgevel met een in- en uitgezwenkte top en natuurstenen parement. De traveeën op de begane grond worden geritmeerd door pilasters met een verdiepte schacht en op de bovenverdieping door Korinthische driekwartzuilen op zware voluutconsoles. De muuropeningen zijn sober en rechthoekig. Het centrale travee van de eerste verdieping bevat een borstwering met zes kleine balusters, geflankeerd door rijk uitgewerkte cartouches met een chronogram: respectievelijk "PoesIs D' eYCken booM VerCIert" en "MInerVa Leeft In D'eYCke teLgen". De gevel wordt afgelijnd door een gekornist hoofdgestel met op de fries de vermelding "D'EYCKEN BOOM". De tweeledige top wordt gemarkeerd door geprofileerde waterlijsten, omlopend boven het centrale rondboogvenster. Dit venster wordt gevat in een bandomlijsting met voluten en geflankeerd door rechthoekige vensters. Een bekronende oculus, eveneens in een bandomlijsting, bevindt zich onder een druiplijst met een sluitsteen. De tweede geleding wordt afgelijnd door voluten en bekroond door een driehoekig fronton en een vernieuwd smeedijzeren boompje.

De zijgevel is gecementeerd op een natuurstenen plint en telt negen traveeën (zoals te zien is aan de verankering onder de cementering) en drie bouwlagen (twee bouwlagen bij de vier rechtse traveeën, drie bij de linkse) met rechthoekige of segmentboogvormige vensters. Het vierde travee heeft bovenaan een blind medaillon, bekroond door een buste van Sint-Gummarus in halfverheven beeldhouwwerk. Uiterst rechts is een rondboognisje aangebracht met Dorische driekwartzuiltjes en een kopie van een 18de-eeuws gepolychromeerd terracottabeeld van een staande madonna met kind.

  • Administratie Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu, Bestuur voor Monumenten en Landschappen, restauratiedossier.
  • LEONARD E., Persoonlijk archief.
  • Stadsarchief Lier Bouwingen, doos 549, dossier 1920/92; doos 557 dossier 1922/90; doos 572 dossier 1926/180; doos 580 dossier zonder nummer; doos 629 dossier 120/026; doos 637 dossier 128/001.
  • LENS A. 1987: D’Eycken Boom te Lier, De woonstede door de eeuwen heen, 74.2, 1-16.
  • LENS A. & MORTELMANS J. 1980: Gids voor oud Lier, Antwerpen, 43-46.
  • S.N. 6 maart 1986: D'Eyken Boom prachtig gerestaureerd, Gazet van Antwerpen, Regio Antwerpen, 23.
  • VAN HERCK C., Restauratierapport Madonna met kind.
  • VERMEIREN A.O. [1927]: Van oude Lierse huizen en gebouwen, Lier, s.p.

Auteurs:  Vandeweghe, Evert; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis D' Eycken Boom [online], https://id.erfgoed.net/teksten/202632 (geraadpleegd op ).