Amerikaanse militaire begraafplaats (Waregem - WOI)

Tekst van Flanders Field American Cemetery (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/207742)

Locatie

Gelegen op de hoek van de Bosstraat en de Wortegemseweg, op circa 2 kilometer ten zuidoosten van de markt van Waregem, vlakbij Afrit 5 van de E17. Omgeving bestaat voor een groot deel uit industriegebied.

Historische achtergrond

De Amerikaanse 91ste en 37ste divisies werden op 30 oktober 1918 ingezet in België tijdens het zogenaamde Eindoffensief. De 91ste divisie werd net ten Zuiden van Waregem ingezet, de 37ste divisie langsheen de spoorweg te Olsene. De 91ste divisie slaagde er in de vlakbij gelegen 'Spitaals Bosschen' in te nemen. Beide divisies slaagden er de volgende dagen in op te rukken naar de Schelde, en verder richting Oudenaarde. Op 4 november werden beide divisies afgelost, om op 10 november, enkele luttele uren voor de wapenstilstand, opnieuw naar het front terug te keren.

De Amerikaanse militaire begraafplaats, 'Flanders Field' geheten, is de kleinste van de Amerikaanse militaire begraafplaatsen op het Europese continent en de enigste Amerikaanse begraafplaats met doden uit de Eerste Wereldoorlog in België. De grond voor de begraafplaats werd voor 'eeuwigdurend gebruik' afgestaan aan Amerika. De begraafplaats werd officieel ingehuldigd op 8 augustus 1937.

Op 30 mei 1927 bracht Charles A. Lindberg, die net voor de eerste keer de Atlantische oceaan had overgestoken met zijn 'Spirit of St. Louis', een eresaluut over de begraafplaats te Waregem. Hij liet onder meer poppies over de begraafplaats dwarrelen. Ieder jaar, op de zondag dichtst bij 30 mei, wordt op de begraafplaats de herdenkingsdag 'Memorial Day' gehouden.

Er liggen 368 doden van de Eerste Wereldoorlog begraven, waarvan er 21 niet meer geïdentificeerd konden worden. In de centrale kapel staan de namen van 43 militairen, wiens stoffelijke resten niet meer teruggevonden werden of niet meer geïdentificeerd konden worden. Een bronzen rozet markeert de namen van hen die naderhand zijn teruggevonden.

De inrichting van de begraafplaats en de herdenkingskapel is het werk van de 'American Battle Monuments Commission'. De eerste steen voor de kapel werd gelegd in 1930.

Beschrijving

Begraafplaats van circa 2 hecare groot, met ruitvormig grondplan, met centraal de gedenkkapel en symmetrisch er omheen 4 perken, een toegangspad en 3 urnen opgesteld in aparte delen aan de zijkanten. De begraafplaats is opgevat als een rustige tuin met veel graspartijen.

Toegang wordt verleend via een smeedijzeren poort, bevestigd aan 2 witstenen zuilen. Via deze poort loopt een vrij breed grintpad richting de centrale 'Memorial'. Links bij de toegang bevindt zich een onthaalgebouw, rechts van het pad de Amerikaanse vlag op een bronzen sokkel, die versierd is met acanthusbladeren, vlinders, schelpen, eikenbladeren en eikels.

De 4 rechthoekige perken bevatten telkens 92 graftekens, uit witte marmer opgetrokken. Voor Joodse militairen werd een grafzerk in de vorm van een davidster opgetrokken, voor alle andere een Latijns kruis. Van de 368 graven bevatten er 21 een militair, die niet meer geïdentificeerd kon worden.

De centrale kapel is opgetrokken uit witte natuursteen (Pouillenay-steen) en heeft volgende afmetingen: Hoogte 1329 centimeter x Breedte 1030 centimeter x Diepte 1030 centimeter. De kapel met afgeschuinde hoeken staat op een achthoekig platform en is versierd met gestileerde pilasters, afgewerkt met een doorlopende kroonlijst met tandlijstmotief. Hierop staat nog een trommel met fijnere kroonlijst en vier leeuwenkoppen, dienend als waterspuiers.

Zware bronzen toegangsdeur in reliëf versierd met verguld kruis, omgeven door eikentakken en stralen.

Boven de deur een geelgekleurd glasraam versierd met maaswerk. Aan de binnenzijde zijn er in de hoeken gecanneleerde pilasters aangebracht en in de ondiepe nissen bleekroze marmeren tekstplaten. Het plafond dat trapsgewijs naar boven toe versmalt, is bedekt met een beige en goudkleurige mozaïek, versierd met vredesduiven en in het midden een vergulde olielamp onder een sterrenhemel. Op de grond ligt een beige marmeren vloer. Op enkele treden staat een altaar uit wit en zwart marmer. Opzij van het altaar zijn er twee gedeeltelijk vergulde en zwart beschilderde kandelaars in Egyptische stijl geplaatst.

Exterieur van de kapel: Op de voorkant boven het venster 'Greet them ever with grateful hearts'; op de rechterkant een reliëf met een schrijvende vrouw die de 'geschiedenis' symboliseert, daaronder de volgende tekst 'This chapel has been erected by the United States of America in memory of her soldiers who fought and died in Belgium during the world war. These graves are the permanent and visible symbol of the heroic devotion with which they gave their lives to the common cause of humanity'; op de achterkant een reliëf van een vrouw met krans, symbool van 'droefheid' en daaronder de Nederlandse tekst 'Ter gedachtenis van hun soldaten die in België streden en sneuvelden gedurende den Grooten Oorlog werd door de Vereenigde Staten van Amerika deze bidplaats opgericht. Ten eeuwige dage zullen deze graven getuigen van het heldenoffer door hen gebracht voor het algemeen welzijn van het menschdom'; op de linkerkant een reliëf met een vrouw met waakvlam, symbool van de 'herinnering', daaronder de Franse vertaling 'Cette chapelle a été érigée par les Etats-Unis d'Amérique en mémoire de leurs soldats qui combattirent et moururent en Belgique pendant la guerre mondiale. Ces tombes sont le symbole éternel de leur héroisme et de leur sacrifice à la cause commune de l'humanité'.

Interieur van de kapel: Op een plaat achter het altaar: een doorlopende, vergulde band met in het midden een verguld zwaard met de punt naar beneden gericht. Op de voorkant van het altaar: 'I will ransom them from the power of the grave, I will redeem them from death (Hosea, XIII, 14)'. Links van het altaar: bovenaan een medaillon met meandermotief met daarin een arend afgebeeld; onderaan: 'In memory of those American Soldiers who fought in this region and who sleep in unknown graves.', de 43 namen alfabetisch gerangschikt; rechts van het altaar: zelfde tekst als links, de namen alfabetisch gerangschikt.

Via stapstenen kunnen de 3 aparte, iets lagergelegen tuindelen bereikt worden, waarin telkens een decoratieve urne op een witstenen sokkel staat. De kentekens van de 4 Amerikaanse divisies die in België vochten, namelijk de 27ste, 30ste, 37ste en 91ste divisies, staan op de urnen gebeiteld.

De sokkel van de vlaggenmast werd ontworpen door Egerton Swartwout, New York en uitgevoerd door Susse Frères, Parijs. De begraafplaats zelf en de kapel werden ontworpen door Dr. Paul P. Cret uit Philadelphia, Pennsylvania. Landschapsarchitect van dienst was Jacques Gréber, Parijs. Andere architecturale elementen zijn van de hand van A. Bottiau, Parijs.

  • JACOBS M. 1996: Zij, die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, Deel 2, Brugge.
  • Digitale folder terug te vinden via de website van de American Battle Monuments Commission [online] http://www.abmc.gov/cemeteries/cemeteries/ff.php. (geraadpleegd op 31 augustus 2006).

Bron: DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, “Oorlog en Vrede in de Westhoek”, en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Flanders Field American Cemetery [online], https://id.erfgoed.net/teksten/196221 (geraadpleegd op ).