Belgische militaire begraafplaats (Ramskapelle - WOI)

Tekst van Belgische militaire begraafplaats Ramskapelle (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200838)

Locatie

Gelegen langs de Ramskapellestraat, op circa 500m ten noorden van het dorp, in vlak gebied. Langs de begraafplaats passeert de fietsroute 'Frontzate' op de voormalige spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide, op circa 3km ten westen van de IJzer. Vlakbij staat een naamsteen en een Tobruk uit de Tweede Wereldoorlog.

Historische achtergrond

Vanaf midden oktober 1914 stelde het Belgische leger zich onder meer op in de omgeving van Ramskapelle. De inwoners van het dorp sloegen op de vlucht. Van 18 tot 31 oktober vond de Slag aan de IJzer plaats. Vanaf 29-30 oktober werd het gebied tussen de IJzerdijk en de spoorwegberm onder water gezet. Op 30-31 oktober vonden onder meer te Ramskapelle verbeten gevechten plaats: met het wassende water als bondgenoot werd het dorp en de molen door Belgen en Fransen (waaronder Afrikanen) heroverd op de Duitsers.

Tijdens de stellingenoorlog in de daaropvolgende jaren vonden in Ramskapelle 'slechts' kleinschalige gevechten en beschietingen plaats. Het dorp verleende zijn naam aan een sector, namelijk sector Ramskapelle, dat door Belgische legerdivisies volgens een beurtrolsysteem diende verdedigd te worden. Na de wapenstilstand volgde de drooglegging van het onderwater gezette gebied, de opruiming en de trage heropbouw van het dorp.

De veldgraven uit het onderwater gezette gebied en militaire graven op gemeentelijke begraafplaatsen uit de sectoren Nieuwpoort en Ramskapelle werden verzameld op deze verzamelbegraafplaats. Dit gebeurde vermoedelijk vanaf 1922. De grond werd in ieder geval in september 1922 aangekocht door het Ministerie van Landsverdediging.

De officiële Belgische grafsteen werd in 1920 ontworpen door de Brusselse architect Simons, in opdracht van het Ministerie van Landsverdediging. Het duurde tot 1924 eer de grafsteen officieel werd voorgesteld.

Van de 634 Belgische militaire doden die hier begraven of herdacht worden, zijn er 402 oftewel 63,4% ongeïdentificeerd.

Bij de geïdentificeerde doden zijn er 167 gestorven in 1914 (waarvan 108 tijdens de Slag bij de IJzer in oktober 1914), 60 in 1915 en 5 in 1918. Er liggen geen doden, waarvan geweten is dat ze in 1916 of 1917 gestorven zijn. Deze doden behoorden vooral tot de infanterie (223). Qua rang betreft het 8 officieren (1 majoor, 4 kapitein-commandanten, 3 onderluitenanten), 14 onderofficieren, 16 korporaals en 194 soldaten.

Op deze begraafplaats liggen onder meer 27 doden van het 10de Linieregiment (4de Legerdivisie) die omkwamen bij de inslag van een zware granaat op een kelder in Nieuwpoort op 2 januari 1915.

In 1952 werd tijdens het ploegen het lichaam van de Belgische militair Louis Notaert in Stuivekenskerke gevonden. Hij werd toen op deze begraafplaats herbegraven, in het gras rechts van de ingang. Er staat echter nog steeds geen grafsteen op zijn graf.

Deze begraafplaats is gelegen net achter de voormalige spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide (nu fietspad) die tijdens de Eerste Wereldoorlog als waterkering voor de onderwaterzetting werd gebruikt.

Beschrijving

De Belgische militaire begraafplaats van Ramskapelle heeft een driehoekige plattegrond. Het terrein loopt op vanaf de weg en bestaat uit verschillende niveaus die verbonden zijn door kleine, bakstenen trapjes van 3 treden. De begraafplaats beslaat een oppervlakte van 84 are. De grafstenen zijn aangelegd in een halve cirkel.

De voormuur bestaat uit een rode bakstenen muur met daarop een smeedijzeren hekken met daartussen regelmatig rode bakstenen pilasters met hardstenen koepelvormige dekstenen. In het midden verleent een smeedijzeren poort toegang tot de begraafplaats. De poort is begrensd door 2 kleine hardstenen zuilen met koepelvormige deksteen en daarop '1914' of '1918'. Van aan deze zuilen start een hardstenen muur die omhoog loopt, versierd met een guirlande, tot een hoge hardstenen zuil. Die heeft een koepelvormige deksteen, met op de basis daarvan 'Militair kerkhof' of 'Cimetière militaire', daaronder een ijzeren fries met eikenbladeren en daaronder een hardstenen, balkvormige zuil met daarop een ijzeren zwaard. De beide uiteinden van de voormuur monden uit in zuilen. Rondom een omheining van groene draad met een groenscherm.

Binnen op de begraafplaats staat onmiddellijk rechts het houten schuilgebouwtje met daarin het registerkastje (met bezoekersboek) en de plattegrond.

De begraafplaats wordt gekenmerkt door een middenpad in grijze kiezelsteen, met links en rechts symmetrisch aangelegde perken. Helemaal achteraan staat een vlaggenstok met daaraan de Belgische vlag.

De grafstenen zijn aangelegd in een halve cirkel. Het zijn enkele rijen met ertussen grijze kiezelsteen en erachter een meidoornhaag. De grafstenen zijn zonder uitzondering de officiële Belgische grafstenen, georiënteerd naar de ingang.

Op deze begraafplaats staan 625 stenen, waaronder 600 doden begraven liggen en waarop er 34 herdacht worden. 1 dode, Notaert, ligt hier wel begraven maar heeft geen grafteken. Van de 634 doden konden er 402 niet meer geïdentificeerd worden.

  • BEUN J. 1961: Bachten de Kupe op ontdekkingstocht in Stuivekenskerke, Bachten de Kupe, III.4.
  • VERBEKE R. s.d.: Onuitgegeven nota's.
  • VERSTAPPEN Jack 1999: 85 jaar geleden brandde Ramskapelle, Bachten de kupe, XXXXI.4, 188-191.

Bron: WOI Relict (457): Belgische militaire begraafplaats (Ramskapelle - WOI)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Belgische militaire begraafplaats Ramskapelle [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195755 (geraadpleegd op ).