Duitse mitrailleurspost Klerkenstraat 2 San An-Mar (Esen - WOI)

Tekst van Duitse observatiepost II. Stellung (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78204)

Locatie

Vrijstaande, bovengrondse militaire constructie, gelegen in weide achter hoeve Klerkenstraat nummer 2 ("San An-Mar" genaamd). Op heuvelrug, omgeven door weide en bebouwing.

Historische achtergrond

Het gaat hier om een Duitse mitrailleurspost, behorende tot de "Eessener-Stellung". De bunker moet aangebouwd zijn tegen een nu verdwenen bakstenen constructie. Gedeeltelijk werd ook takkenwerk gebruikt, waardoor de bunker nagenoeg niet zichtbaar moet geweest zijn voor de vijand. De mitrailleursgaten steken zo hoog, om het bereik van de mitrailleurs nog te verhogen. Tegelijk konden de schietgaten fungeren als kijkgaten. De deur- en kijkopening zijn schuin gericht, om de kans op een inslag te verkleinen.

Op het grondgebied van Esen lag de 2de Duitse stelling, de Eessener-Stellung genoemd. Deze stelling volgde een lijn die liep van de hofstede van Lenez (spoorweg) tot aan de hoeve A. Desimpel. Ook links en rechts van de Esenweg stonden betonnen bunkers.

De Eessener-Stellung behoorde eigenlijk al tot de 2de Duitse verdedigingslinie van de Duitsers. Deze tweede stelling liep dan verder in de richting van Klerken, rechts van de Klerkenstraat, ongeveer ter hoogte van de 20m hoogtelijn. Van deze stelling waren er in 1982 nog 3 betonnen bunkers bewaard gebleven: één langs de Esenweg op een 200-tal meters van de boerderij A. Desimpel, een 2de in de nabijheid van de Klerkenstraat nabij het huis San An-Mar (de hier besproken mitrailleurspost) en een derde op het Hof ter Linden (Daniël Lansen). Deze laatste is ondertussen verdwenen. De Eessener-Stellung was goed onderhouden en had de faam een rustige stelling te zijn. Aanvankelijk werd deze stelling bezet door 2 compagnies, later door 1 compagnie.

Tussen de stad Diksmuide en de Eessener-Stellung bouwden de Duitsers vele betonnen constructies. In die bunkers en in goed verdoken nesten stonden vele zware mitrailleursposten opgesteld. Deze verdedingsstelling wordt ook wel "schaakbordverdediging" genoemd.

Beschrijving

Vrijstaande, bovengrondse betonnen constructie met circa rechthoekig grondplan (circa H. 340 x L. 610 x Br. 500 cm). Het beton, gewapend met ronde ijzers, is aan de oostkant gegoten tegen een houten bekisting, aan de zuidkant bijna volledig tegen takkenwerk, aan de westkant deels tegen planken, deels tegen een bakstenen aanbouw en aan de noordkant volledig tegen een bakstenen aanbouw (het oppervlak van deze muur is vrij onregelmatig en bevat nog bakstenen). Het dak is lichtjes gebogen en is maximum circa 120cm dik.

Aan de oostkant is een schuine deuropening (circa H. 175 x Br. 85 cm), met ernaast een verticale nis (H. 155 x Br. 61 x D. 61cm). Zowel naast de deuropening als naast deze verticale nis zijn hengsel en haken aanwezig.

Aan de zuidkant is een kijkgat aanwezig (H. 61 x Br. 64 x D. 115cm), schuingericht naar het zuidoosten. Zowel aan de W als aan de N-kant is een horizontale schietgleuf aanwezig, op een hoogte van circa 240 cm.

Binnenin bestaat de constructie uit 1 ruimte (circa H. 185 x L. 355 x Br. 240xm), met lichtjes gebogen plafond. Het beton is er eveneens tegen planken gegoten. In de ruimte zijn meerdere voederbakken voor dieren aangebracht, vooral onder de 2 schietgaten. Onder de 2 schietgaten bevinden zich eveneens verticale, smalle, halfronde uitsparingen. Naast de schietgleuf aan de noordkant is nog een grotere verticale, driehoekige uitsparing.

De muren en schietgaten bevatten nog houtrestanten. Aan de oostkant is een kleine, ronde opening in het plafond.

  • VLAEMYNCK J. 1982: Duitse stellingen te Diksmuide, Esen en Vladslo (10 november 1917 tot einde februari 1918), Den Dyzere I.1, 8-16.

Bron: DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, “Oorlog en Vrede in de Westhoek”, en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse observatiepost II. Stellung [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195685 (geraadpleegd op ).