Koninklijke Academie voor Schone Kunsten

Tekst van Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/18821)

Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. In 1748-1751 werd de "Academie de dessin, d'architecture et de peinture" gesticht door Ch. Marissal. In 1754 werd de tekenschool door de stad erkend en in 1771 als Koninklijke Academie voor teken-, schilder- en bouwkunst erkend. Gedurende bijna een halve eeuw huisde de school in verschillende stadsgebouwen tot ze, onder Ch. Van Hulthem, in 1804 ondergebracht werd in de oude collegegebouwen (1737-1738) van het augustijnenklooster. Het huidige U-vormige complex gebouw met rechthoekig gekasseid en door middel van een hek afgesloten voorplein uitziend op de Academiestraat kwam tot stand na twee belangrijke uitbreidingen met nieuwe schoolgebouwen, namelijk rond 1827 en na 1870. De oudste vleugel (in het westen), van het voormalige augustijnencollege, zag met de voorgevel uit op een voortuin in de Sint-Margrietstraat waar zich ook de ingang van de Academie bevond; ten zuiden, aan de Zweerdsteeg, was een vleugel opgetrokken, de zogenaamde 'galerie des antiques' of het stedelijk museum voor schilderijen; laatstgenoemde werd tijdens de eerste helft van de 19de eeuw herhaaldelijk aangepast en verbouwd, onder meer naar ontwerp van P. de Broe en L. Roelandt, doch verdween, waarschijnlijk omstreeks 1870 bij de verbreding van de Academiestraat. Bij de eerste belangrijke uitbreidingswerken in 1827 kwam de noordvleugel tot stand en de zes rechtertraveeën van de gevel in de Sint-Margrietstraat, naar ontwerp van architect L. Roelandt. In 1870-1871 werd de oostvleugel opgetrokken, ten zuiden werden de westvleugel en de nieuw gebouwde oostvleugel van dezelfde gevel voorzien. Volgens de behouden grondplannen van 1870 dateert de lange eenlaagse vleugel, achter de westvleugel en die enkel met een poortgebouw uitziet op de Academiestraat, eveneens van 1871. Van 1810 tot 1904 ook Museum voor Schone Kunsten. Vergroot met een deel der brandweerkazerne (west) en Sint-Margrietstraat 11.

Voorhofgevel van de westvleugel van 1737-1738: bepleisterde en beschilderde lijstgevel met zeven traveeën en drie bouwlagen onder schilddak (leien), uitgevoerd in een sobere Lodewijk XIV-stijl. Verticaal begrensd door geblokte arduinen hoekbanden. Arduinen begane grond met ruime rondboogdeuren (aanpassing van 1870) afgewerkt met booglijsten op imposten, horizontaal belijnd door een arduinen kordon. Uitspringend middenrisaliet van drie traveeën met bossage op de benedenverdieping; bovenverdieping van het risaliet gemarkeerd door kolossale Corinthische pilasters op geprofileerde basis. Steekboogvormige en rechthoekige met arduin omlijste bovenvensters. Eenvoudig hoofdgestel met gelede arduinen architraaf, boven het risaliet bekroond met een driehoekig fronton gevuld met een half verheven reliëf van de Maagd van Gent. Opstand van de linkerzijgevel in de Academiestraat daterend van de aanpassingswerken van 1871: bepleisterde en beschilderde lijstgevel van drie traveeën en drie bouwlagen, evenals de voorgevel van de vleugel begrensd door geblokte hoekbanden en met rondboogdeuren; voorts echter rechthoekige bovenvensters welke op de tweede verdieping verrijkt zijn met rechte kroonlijsten.

Voorhofgevel van de noordvleugel van 1827, naar ontwerp van L. Roelandt. Brede bepleisterde en beschilderde lijstgevel van drie traveeën en drie bouwlagen, opgetrokken in neoclassicistische stijl. Begrensd door geblokte hoekpilasters en door een arduinen kordon afgelijnde begane grond met rondboogpoorten. Opvallend bredere en licht uitspringende middentravee voorzien van imitatiebanden op de benedenverdieping; ruim omlijst rondboogvormig bovenvenster, heden blindnis, gevat tussen gekoppelde Corinthische pilasters die boven het hoofdgestel een onversierd driehoekig fronton dragen. Zijtraveeën met omlijste rechthoekige bovenvensters.

Oostvleugel van 1871 met voorhofgevel in neoclassicistische stijl uitgevoerd, met verhoudingen en gevelordonnantie zoals de tegenoverliggende gevel van 1737-1738, doch uitsluitend rechthoekige bovenvensters onder rechte kroonlijsten en een onversierd driehoekig fronton boven het risaliet. Eveneens gelijksoortige zijgevel van drie traveeën in de Academiestraat. Achtergevel van drie bouwlagen en elf traveeën in de Sint-Margrietstraat: linkergevelhelft van zeven traveeën (1871) met idem ordonnantie als de voorgevel doch hier bekroont een blinde attiek het middenrisaliet; aansluitende rechtergevelhelft van aanvankelijk zes, heden vier traveeën van 1827 geritmeerd door geblokte pilasters; voorts zelfde muuropeningen. Neoclassicistisch poortgebouw in de Academiestraat van 1871. Eén travee brede lijstgevel van Euvillesteen begrensd door pilasters met lijstkapiteel versierd met opgehangen festoenen, rozetten en eierlijst. Omlijste rondboogpoort gevat in een rechthoekige omlijsting, afgelijnd door een rechte kroonlijst op Lodewijk XVI-stijl geïnspireerde consoles; bekronend gesculpteerd veld met een centraal schild waarop een gekroonde klauwende leeuw tussen rondom rozetten krullende acanthusbladen. Voorts eindigend op een dakvenster met driehoekig fronton voorzien van een omlijste oculus en een versierde palmet.

  • Stadsarchief Gent, reeks F, nr. 43 (1, 2, 3).
  • Stadsarchief Gent, Atlas Goetghebuer, F.31/D.53.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nb Noord-Oost, Brussel - Gent.
Auteurs:  Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Koninklijke Academie voor Schone Kunsten [online], https://id.erfgoed.net/teksten/18821 (geraadpleegd op ).