Houten windmolen Heimolen

Tekst van Heimolen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41461)

Houten windmolen met vierkante romp gelegen op de Molenheide, opgericht in 1662 door molenaar Gillis Vanden Eynde.

Over het oprichten van de Heimolen te Langdorp zijn verschillende documenten terug te vinden in het Arenbergarchief van de Universiteitsbibliotheek van Leuven. Dit archief bevat een vrij volledig overzicht van de domeinen van de families Croy en Arenberg tussen 1400 en 1750. Een akte gedateerd op 24 januari 1662 stelt dat Jacobus de Brier, drost van het hertogdom Aarschot, toelaat aan Gillis Vanden Eynde (°1631) om te Langdorp een molen op te richten mits bepaalde voorwaarden en betaling van 2000 gulden. Op datum van 8 februari 1662 meldt de hertog akkoord te gaan met opgestelde akte met uitzondering van de aangehaalde termijnen. Hij stelt dat hij het recht heeft de molen te kunnen terugeisen na de eerste drie of na de eerste 25 jaren (in tegenstelling tot de oorspronkelijke akte waarin hij dit enkel na de eerste 25 jaar kon), op voorwaarde dat de hertog na die drie jaren de overeengekomen som van 2000 gulden plus de helft van de intrest aan Gillis Vanden Eynde zal terugbetalen. Gillis Vanden Eynde aanvaardt de voorstellen en gaat op 20 februari van start met de bouw van de molen. Een bevel van de Rekenkamer en een bevel van de Belastingkamer van Tienen nopen de bouwer op 25 mei 1662 de werken stop te zetten. Gillis heeft geen octrooi gekregen van zijne Majesteit en moet een boete betalen van zestig gouden realen. Op 3 juni 1663 overlijdt Gillis Vanden Eynde en zijn weduwe zet samen met haar zoon en enkele knechten het malen voort.

De molen werd draaiende gehouden van zoon op zoon tot in 1756 toen de afstammelingen andere beroepen gingen uitoefenen en de molen verhuurden. Op 31 december 1958 maalde de molen voor het laatst en werd het verval ingezet.

Specifieke kenmerken van deze molen zijn het feit dat het vangwiel en het voorwiel nog armwielen zijn waarbij de spaken van het wiel door de molenas gaan. Deze aandrijfwielen zijn dus van voor 1800. De Heimolen onderscheidt zich ook van andere gelijkaardige molens door de grootte van de molenkast. Er zijn geklinknagelde Verhaeghe-roeden aanwezig. Kenmerkend voor deze Brabantse Heimolen zijn de verbindingen tussen hoekstijl, daklijsten en tempelbalk door middel van een trekbalkverbinding zijn een mooi stuk vakwerk. In de molen zijn verschillende inscripties aanwezig die een licht kunnen werpen op de geschiedenis ervan.

De omgeving van de Heimolen op de Molenheide te Langdorp werd als molensite historisch en molentechnisch gekenmerkt door een zo open mogelijk karakter. Van deze open ruimte (molinotoop) rond de molen rest nog een gedeelte.

  • Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, beschermingsdossier DB000249, Heimolen, Dossier "De Heimolen te Langdorp" door D. Vanlommel - Dienst Monumentenzorg Stad Aarschot (s.d.).

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Heimolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/186949 (geraadpleegd op ).