Oude Molen

Tekst van Site Oude Molen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/23180)

Gesloten staakmolen uit 1606 van het Kempische type.

Historiek

De Oude Molen op de berg is de oudste windmolen in Tessenderlo, de eerste vermelding dateert uit 1301 toen de molen toebehoorde aan de heer van Tessenderlo, de graaf van Loon. In 1336 schonk Lodewijk IV, de laatste graaf van Loon, de molen aan de abdij van Averbode. Circa 1400 was de molen niet langer eigendom van de abdij aangezien vanaf dat moment andere eigenaars opduiken. Tijdens de godsdiensttroebelen eind 16de eeuw werd de molenaar herhaaldelijk afgeperst en bestolen. De molen raakte in verval en begaf het tijdens een storm op 17 maart 1606. Pas enkele jaren later werd de molen heropgericht.

De huidige molen werd vernieuwd in 1728 volgens een inscriptie op de standaard, staakijzer en spil zijn naar verluidt gedateerd 1751.

In 1934 werd de molen tegendraads (horizontaal) afgeplankt en werd de voet dichtgemaakt waardoor de molen van een open naar een gesloten standaardmolen evolueerde.

In 1980 werd - om het behoud te waarborgen - de molen aangekocht door de gemeente Tessenderlo, die de molen in 1990 in concessie gaf aan de vzw Molenvrienden en deze restaureerde.

Beschrijving

Kortgerokte gesloten staakmolen met ronde borst met klokvormige onderrand, de kap en de wegen zijn bekleed met horizontale beplanking genageld bovenop de oorspronkelijke verticale beplanking. Het geheel is geschilderd (lijnolie en zinkwit).

De constructie bestaat uit diagonaal geschikte steekbanden tussen de verticale stijlen (schuine stijlen onder niveau middenlijsten). De steenlijst wordt gesloten met twee moerstijlen (ieder uiteinde) en de daklijsten en middenlijsten zijn versterkt. Onder de brasem werd een tafel aangebracht die het kruien bemoeilijkt.

Het roerend werk van deze korenmolen bevat onder andere twee steenkoppels in kunststeen, een galg, een haverpletter, een elevator, een regulator, kammen in essenhout en een blokvang. Verder is er kruiwerk met haspel aanwezig en heeft de molen een tweedelige staart. De roeden bestaan uit aaneengeklonken stalen platen (patent Verhaeghe-Ruddervoorde) en zijn voorzien van windplanken.

  • Archief Onroerend Erfgoed Industrieel Erfgoed, DL000249, Tessenderlo: Houten windmolen, Geschiedenis van de molen (opgenomen in de stabiliteitsstudie), (vzw Molenvrienden, 1992).
  • SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Site Oude Molen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/186894 (geraadpleegd op ).