Winkelgalerij

Tekst van Winkelgalerij Vanderdoncktdoorgang (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300928)

Pieter Vanderdoncktdoorgang zonder nummer, 1-11, 2-12. Winkelgalerij in de Brabantdam, zogenaamd "Polkagang", later Vanderdoncktdoorgang genoemd. Gebouwd op de grond van de voormalige fabriek van Poelman-Hameling, verkaveld en verkocht in 1844. In opdracht van Pieter Vanderdonckt en naar ontwerp van Louis Eijkens werd een galerij met achttien winkels gebouwd in 1851-52. Strenge neoclassicistische straatgevel met centrale rondboogvormige hoofdingang, zie Brabantdam nummer 88-90.

Galerij van twee bouwlagen overdekt met een beglaasd zadeldak steunend op een gietijzeren gebint nog geïnspireerd op de bouw van houten spanten (alhoewel de spanningen reeds opgevangen werden door een gebogen vormgeving waarbij onder meer kapstijl, korbeel en schoor in een stuk uit platijzer vervaardigd werden). Gevelwanden opgesplitst in twee registers, namelijk de roodgeschilderde houten winkelpuien op arduinen plint en de bepleisterde bovenbouw afwisselend verlicht door een rechthoekig venster in geriemde omlijsting met oren en een omlijste oculus met erboven een omlijst vierkant venster. De galerij wordt met een eenvoudige achtergevel afgesloten: bepleisterde lijstgevel met centraal risaliet voorzien van een hoge rondboogvormige doorgang geflankeerd door Toscaanse pilasters en bekroond met attiek; eenvoudige flankerende travee (nummer 11, 12).

Brabantdam nummers 98-100. Straatgevel met hoofdingang van de zogenaamd "Polkagang", later Pieter Vanderdoncktdoorgang genoemd naar de bouwheer Pieter Vanderdonckt die in 1851-52 een winkelgalerij liet bouwen naar ontwerp van architect L. Eijkens, in 1887-88 verlengd tot de Vlaanderenstraat onder leiding van E. Leclerc (zie Pieter Vanderdoncktdoorgang en Vlaanderenstraat).

Streng neoclassicistische lijstgevel van vijf traveeën en drie bouwlagen met entresol onder plat dak afgelijnd door geblokte hoekbanden. Geaccentueerde middentravee: op begane grond rondboogvormige doorgang naar de voormalige winkelgalerij, boogomlijsting met zwaar gefestoeneerde sluitsteen. Bovenbouw afgebakend door kolossale gecanneleerde Korinthische pilasters, bel-etagevenster met stenen balkon op gekoppelde consoles, bekroond met gekorniste kroonlijst op consooltjes. Voorts eenvoudige rechthoekige vensters op lekdrempels. Gekornist hoofdgestel. Fraaie houten winkelpuien, daterend van de eerste bouwcampagne.

  • Stadsarchief Gent, Atlas Goetghebuer, F.137/D.78.

Vlaanderenstraat 113-115, Pieter Vanderdoncktdoorgang 14-16. De tweede galerij met twaalf winkels, volgens bouwaanvraag van 1886 naar ontwerp van Ernest Leclerc, behoort sedert 1903 volledig bij de cafés Vlaanderenstraat nummer 113-115, waar tussenin de hoofdingang tot de galerij.

Bepleisterde lijstgevel in neoclassicistische stijl verrijkt met arduin voor plint, vensteromlijstingen en -bekroningen. Middenrisaliet met eenvoudige rechthoekige doorgang naar de galerij (zie Vlaanderenstraat nummer 113-115). Eveneens opgesplitste gevelwanden: houten puien (1903), op de kroonlijst voorzien van bolornamenten, en entresol, en bepleisterde bovenbouw met grote rechthoekige vensters in arduinen omlijsting en bekroond met een kroonlijst op consoles. Metalen spant getuigt van een verbeterde vormgeving geïnspireerd op het zogenaamde "Marcellisspant".

Afsluitende straatgevel (Pieter Vanderdoncktdoorgang nummer 14, 16). Vereenvoudigde neoclassicistische bepleisterde lijstgevel van twee bouwlagen met rechthoekige muuropeningen, op begane grond aangepast en op bovenverdieping in arduinen omlijsting.

Vlaanderenstraat nummers 113-115. Straatgevel van het tweede deel der Vanderdoncktdoorgang naar ontwerp van E. Leclerc van 1886. Het gevelritme van het belendende huis nummers 109-111 en nummer 117 wordt aangehouden. Bepleisterde lijstgevel met dubbelhuisopstand verrijkt met arduin voor vensteromlijstingen en decoratie. Horizontaal gemarkeerd door luifel op gietijzeren consooltjes boven de cafépuien, doorlopend balkon op consoles met gietijzeren leuning op bel-etage, individuele balkons op bovenste verdieping en gekornist hoofdgestel. Middentravee met doorgang naar galerij op de bovenbouw geflankeerd door kolossale gecanneleerde composiete pilasters. Gekorniste kroonlijst met klossen en tandlijst en ter hoogte van de middentravee op uitgelengde modillons.

  • Stadsarchief Gent, Bouwaanvragen particuliere woningen, G12, 1886/F/16.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nb Noord-Oost, Brussel - Gent.
Auteurs:  Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Winkelgalerij Vanderdoncktdoorgang [online], https://id.erfgoed.net/teksten/186711 (geraadpleegd op ).