Begijnhof

Tekst van Begijnhof (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300119)

Voormalig begijnhof, hier gevestigd in 1544 ter vervanging van het vroegere begijnhof "Curtis Syon", dat circa 1245 ontstond aan zuideinde van de Begijnhofstraat. Tijdens de Franse Revolutie verkocht als openbaar goed en hersteld circa 1830. Interpreterende en aanvullende restauratie in 1896. Huidige restauratiewerken onder leiding van architecten Joseph Louis Stynen en Guido Derks.

Begijnhof van het gemengde type: rechthoekig plein omgeven door gekasseide straatjes met aan de noordzijde de kerk; aan zuidzijde een achterliggend gebogen straatje.

Straatzijde: verankerde blinde bakstenen muur verhoogd met een trapgevel (acht treden + overhoeks topstuk) boven de ingangspoort; rechts hiervan (nummer 41) een bakstenen lijstgevel in traditionele bak- en zandsteenstijl met rechthoekige deur en vensters en radvenster. Laat-barokke poortomlijsting (1711); geprofileerde rondboog met gekrulde sleutel rustend op halfzuiltjes, boogzwikken met reliëfwerk bekroond door een gestrekte, gekorniste waterlijst. Hogerop hardstenen rondboognis met vleugelstukken en gebogen fronton, waarin een beeld van Heilige Begga, toegeschreven aan W. Pompe (18de eeuw); houten vleugeldeur, gebeeldhouwde makelaar boven het kalf. In de top een radvenster onder gebogen, zandstenen waterlijstje.

Georiënteerde begijnhofkerk aan de noordzijde van de binnentuin. Oorspronkelijk kerkje, gebouwd in 1545-1546, grotendeels gesloopt in 1827-1830, waarschijnlijk onder leiding van architect Pierre Bruno Bourla. Neogotisch kruiskerkje van vier traveeën met zeszijdige koorsluiting, laatst genoemde uit de 16de eeuw. Bak- en zandsteenbouw onder leien zadeldak met op de kruising een zeshoekige dakruiter. Westgevel: puntgevel met speklagen op schouderstukken; bekronend kruisbeeld; aangebouwde portiek met rechthoekige deur, waarboven een rondboognis met het beeld van de Heilige Catharina. Zij- en koorgevels gemarkeerd door steunberen en doorbroken met hoge spitsboogvensters. Zuidzijde met zij-ingang: geprofileerde rondboog op imposten, geflankeerd door hardstenen driekwartzuilen met een klassieke bekroning, links en rechts hiervan spitsboognissen met beelden van Sint-Salvator en Onze-Lieve-Vrouw.

Inwendig ordonneren zes classicistische gegroefde pilasters met verguld composiet kapiteel het koor. Licht gebogen zoldering met stucwerk, versierd met vergulde sterren. Schip afgesloten met ijzeren hekken. Ten westen van de zij-ingang: aangebouwd kapelletje, zogenaamd "de Sprekende God".

Mobilair. Schilderijen: De bespotting van Christus door Adam Van Noort (16de-17de eeuw) en Kruisafneming door Jacob Jordaens (17de eeuw). Stabat Mater in ivoor door M. Van Beveren (17de eeuw).

Rechthoekige tuin omgeven door gekasseide straatjes, achter lage afsluitingsmuren met rondboogdeurtjes, kleine voorgebouwen en voortuinen waarachter aan de westzijde recent gerestaureerde traditionele bak- en zandstenen huisjes van twee verdiepingen met kruiskozijnen, steigergaten, halfronde daklijst of overhoekse baksteenfriezen, hoger opgaand met dakkapellen of dakvensters in vorm van tuit- of trapgevels (drie of zes treden + overhoeks topstuk) op schouderstokken; zadeldaken met Vlaamse pannen. Oost- en zuidzijde: 19de-eeuwse begijnhofhuisjes (restauratie 1896) met bepleisterde en beschilderde lijstgevels met rechthoekige vensters of neogotische trapgevels met fialen, speklagen en gekoppelde kruiskozijnen. Aan de zuidzijde in het achterliggend, gebogen straatje nog enkele puntgevels met muurvlechtingen in traditionele stijl, de rondboogdeurtjes van dit straatje dragen alle nog de naam van een heilige in banderol.

Verspreid in de tuin en tegen de gevels: verscheidene heiligenbeelden, onder meer Heilige Barbara, Onze-Lieve-Vrouw, Sint-Catharina, Sint-Jozef.

  • S.N. 1970: Antwerpen die Scone, nummer 6, Antwerpen.

Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begijnhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/184417 (geraadpleegd op ).