Hoekensemble van Jos Bascourt

Tekst van Hoekensemble van Jos Bascourt (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7606)

In 1894 kreeg Bascourt de opdracht om voor de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen een ensemble van vier huizen te bouwen op de hoek van de Tweelingen- en de Dolfijnstraat. Deze bouwmaatschappij was de motor achter de ontwikkeling van Zurenborg als woonwijk voor de betere middenklasse en zette de wijk architecturaal op de kaart door projecten in eigen beheer zoals hier in de Dolfijnstraat. Daarbij werd er telkens veel aandacht besteed aan de hoekpanden in de verkaveling en aan een homogeen opgevat straatbeeld dat toch varieert in detaillering.

Met de woning in de Tweelingenstraat 1 realiseerde Bascourt een originele hoekoplossing door de hoek van de straat te markeren door een ronde toren, die oorspronkelijk bekroond was met een leien koepel met topstuk. De koepel werd van de toren afgenomen, en ook het parement van dit deel van de woning werd vervlakt. Het was de bedoeling dat de imitatievoegen en de rustica die de rest van ensemble kenmerken, doorliepen over de toren. Voor de zijgevels van deze hoekwoning koos Bascourt een stijl met verwijzingen naar de italianiserende architectuur. De verdiepingen van de woningen kijken uit op de straat met een bifora die gevat is in een licht uitspringende omlijsting die bij een gunstige lichtinval de indruk wekt van een loggia en enig reliëf brengt in deze overwegend vlakke gevels. Aan de zijde van de Dolfijnstraat is de gevel boven de kroonlijst bekroond met een gebogen fronton dat doorbroken wordt voor een dakvenster waarvan het topstuk is verdwenen. Schrijnwerk van deur en vensters is vernieuwd.

De woning in de Dolfijnstraat 40 is qua gevelindeling identiek aan zijn eigen woning die hij twee jaar later ontwierp in de Kleinehondstraat, maar waar hij wellicht nooit ging wonen. Hier werd echter wel gekozen voor een bepleisterd parement en niet voor een natuurstenen afwerking. kopie van eigen woning die hij twee jaar later liet bouwen met ander parement. Met een gevelbreedte van twee traveeën, telt de rijwoning twee bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevel wordt gekenmerkt door een contrast in textuur tussen het vlakke parement op de verdieping en de halfhoge rustica sokkel met een hardstenen plint. Een houten kroonlijst op klossen vormt de gevelbeëindiging. De elementaire spanning in de compositie berust op de tegenstelling tussen de asymmetrische pui met rondboogopeningen, en de volkomen axiaal opgebouwde bovenbouw. Beeldbepalend is het rechthoekige tweelicht van de bovenverdieping, in een Toscaanse omlijsting met pilasters op consoles en een gestrekt entablement. Het schrijnwerk van de deur en vensters is niet bewaard.

De twee woningen op nummers 42-44 zijn identiek en spiegelend naast mekaar gebouwd, waarbij de twee voordeuren onder een doorlopend entablement zijn gevat. De opbouw van deze gevels volgt dezelfde principes als de woning op nummer 40 en speelt met dezelfde contrasten. Het gekoppelde rondboogvenster is eveneens een opvallend element dat we in andere ontwerpen van Bascourt terugvinden, bijvoorbeeld in woning De Morgenster op de Cogels-Osylei. Ook deze woningen hebben een verzorgd stucparement, met fijne decoraties op de fries onder de kroonlijst en als bekroning van de vensteropeningen.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1894 # 359.

Auteurs:  Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoekensemble van Jos Bascourt [online], https://id.erfgoed.net/teksten/184237 (geraadpleegd op ).