De grotten van Henisdael te Vechmaal zijn beschermd als landschap. De bescherming omvat de mergelgroeven en de omliggende holle wegen.

De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML) bracht een advies uit waarbij de natuurwetenschappelijke, cultuurhistorische en esthetische waarde van de grotten van Henisdael als volgt werden gemotiveerd:

natuurwetenschappelijke waarde:
chireptrologie: de groeven te Vechmaal behoren, samen met de complexe groevenstelsels van het Zuid-Limburgse Krijtland en het gebied van Caestert tot één van de belangrijkste vleermuizenhibernacula in West-Europa.
geologie: in de steile taluds van de colluviale depressies en in de bermen van de holle wegen dagzomen krijtformaties. Deze behoren tot de kleine enclaves van het secundair (Maastrichtiaan) die in het massief van het Tongeriaan voorkomen. De krijtlagen zijn rijk aan fossielen.
topografie: de voor Haspengouw typische taludtrap op 115 meter, die tevens de waterscheidingskam vormt tussen de bekkens van de Maas en van de Schelde bevindt zich in het te beschermen landschap. De geulsystemen van de Patrijzen- en van de Mergelkuil hebben de voor het gebied van Loon en Tongeren typische asymmetrische dalvorm.
flora: het gebied herbergt een calcimorfe vegetatie. De soortendiversiteit is er bovendien vrij groot (228 plantensoorten op 2 vierkante kilometer, waarvan vele zeldzaam voor de streek.

cultuurhistorische waarde: de streek is rijk aan getuigenissen uit het neolithicum en uit de Romeinse periode. De krijtafzettingen werden hoogstwaarschijnlijk pas na circa 1775 ontgonnen. De krijtmergel werd aangewend als grondverbeterende stof.

esthetische waarde: de verscheidenheid in het voorkomen van beboste hellingen, houtwallen, hoogstamboomgaard, asymmetrische dalen en diepe holle wegen.