Dorpsboom zogenaamd "vrijheidsboom" van Laarne (inventarisatie Laarne)

Tekst van Opgaande plataan als herdenkingsboom (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/131431)

Zogenaamde "Vrijheidsboom". Midden op de dorpsplaats van Laarne, midden voor de kerk en naast het oud gemeentehuis opvallend ingeplante, solitaire monumentale plataan, lokaal aanzien als een vrijheidsboom of aanplanting die herinnert aan een vroeger bestaande vrijheidsboom.

In een archiefstuk van 1800 is er al melding van de vrijheidsboom van Laarne. Wanneer deze boom effectief werd aangeplant na de Franse Revolutie is niet bekend. Volgens archieffoto's en oude prentkaarten is de huidige plataan op de dorpsplaats als relatief jonge boom al aanwezig minstens sinds circa 1930; de voorgaande vrijheidsboom was voor de Eerste Wereldoorlog verdwenen. Melding door een auteur dat de nieuwe Vrijheidsboom op het dorpsplein werd aangeplant door de oudstrijders van de Eerste Wereldoorlog en dat de voorgaande die de vrijheidsstrijd van 1830 herdacht, diende te verdwijnen voor de aanleg van de eerste buurtspoorweg.

Fraai gekandelaard exemplaar van de gewone plataan (Platanus hispanica) waarvan de genoteerde afmetingen (onder meer een stamomtrek van 2,11 meter) op een exemplaar van maximaal 100 jaar oud wijzen. Zoals gebruikelijk en voorgeschreven was voor de aanvankelijke vrijheidsbomen, werd de boom aangeplant op openbaar terrein, bij voorkeur op de hoofdplaats van het dorp tussen de twee voornaamste openbare gebouwen. Staand aan de noordzijde van de Dorpsstraat die daar verbreedt tot een goed herkenbaar centraal plein, tussen het beschermde gemeentehuis van 1767 en de beschermde gotische hallenkerk. Bezit naast zijn symboolwaarde ook een functie en betekenis op sociaal-cultureel vlak. De boom versterkt er als levend monument door zijn locatie en opvallend silhouet het centrumkarakter van het plein, is tevens ruimtelijk-visueel sterk beeldbepalend en vervult er een rol als herkenningsteken en bij lokale culturele manifestaties.

  • Vlaams Ministerie van Ruimtelijke Ordenings, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, Inventaris historische parken en tuinen - bomen.
  • SCHEPENS E.L., BALTHAU E. e.a. 1991: Laarne herzien, Laarne, 17.
  • STEVENS J.E.M. 1966: Geschiedkundige, oudheidkundige en toeristische aantekeningen over Heusden en Laarne, s.l..
  • VAN DE SOMPEL A. en HANSELAER L. 2003: Vrijheidsbomen te Kalken en Laarne, Castellum XX.4, 5-13.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Opgaande plataan als herdenkingsboom [online], https://id.erfgoed.net/teksten/178373 (geraadpleegd op ).