Duitse bunker

Tekst van Duitse bunker (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301097)

Bovengrondse betonnen militaire constructie tegen de oostelijke rand van een weide ten noorden van Heide 53A. In de onmiddellijke omgeving staan er nog veel bunkers.

Historische beschrijving

Deze bunker is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse landmacht.

De 'Hollandstellung' was het sterkst uitgebouwd tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen. Vanaf Strobrugge splitste de 'Hollandstellung' in een 'Vorstellung' langs het Leopoldkanaal, een 'vorgeschobene Linie' met de zogenaamde voorpostenbunkers en tenslotte de 'Hauptkampflinie' of 'Haupt Hollandstellung'. Tussen de voorpostenlijn en hoofdverdedigingslijn was er een dubbele prikkeldraadversperring aangelegd.

Deze bunker maakte deel uit van de hoofdverdedigingslijn, die anderhalf à twee kilometer achter de voorpostenlijn was uitgebouwd. Deze stelling liep iets ten zuiden van Balgerhoeke, langs de voormalige spoorlijn 58 ten westen van Eeklo richting Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg tot Heide ten zuiden van Lembeke en Oosteeklo, via Tervenen tot Kluizen en Doornzele bij het Kanaal Gent-Terneuzen.

De hoofdverdedigingslijn tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen kent een grote densiteit aan bunkers, in bepaalde zones zoals ter hoogte van Heide (grondgebied Oosteeklo en Lembeke) op nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar gepositioneerd. De bunkers wisselen af qua typologie. Ze zijn duidelijk opgetrokken aan de hand van bepaalde standaardontwerpen, maar kunnen niettemin variëren in hun uitvoering. De landmacht maakte gebruik van geprefabriceerde betonstenen die, verankerd met ijzers, dienden als gietkoffer waartussen beton gestort werd. Het plafond is meestal gegoten op ijzeren profielen waartussen houten planken waren aangebracht.

De opening in de noordoostelijke muur zou bedoeld zijn als observatie-opening.

Beschrijving

Betonnen militaire constructie van 6,9 breed op 8,9 meter lang, die naar het noordoosten toe versmalt tot een punt van één meter breedte. Aan noordwestelijke zijde paalt een borstwering aan de constructie. Ter hoogte van de borstwering is aan noordoostelijke zijde een betonnen pad zichtbaar, die tegenover de punt van de constructie tot een groot vlak vergroot.

De constructie is opgetrokken aan de hand van betonstenen. De schuine cementlaag aan de dakranden is deels afgebrokkeld. Op de dakrand zitten ijzers met ronde openingen, terwijl er in de buitenmuren fijne ijzers bevestigd zijn. Het plafond is verstevigd met stalen profielen waartussen houten planken zitten.

Twee toegangen aan zuidwestelijke zijde vormen de uiteinden van een geknikte gang, die aan zuidoostelijke zijde wat verder doorloopt, naar verluidt een plaats voor een toiletton. De gang bevat een nis in de achtermuur. Via een doorgang kan een binnenruimte bereikt worden van 3,3 op 3 meter, die aan noordoostelijke zijde uitgeeft op een kleine ruimte van 1,40 op 1 meter. In de noordoostelijke twee meter dikke muur, in de punt van de constructie, steekt een opening van 0,5 meter breed, die naar het midden toe versmalt zoals een zandloper. Deze opening is nog bekleed met houtwerk.

Bij de toegangen zijn ijzeren deurelementen en een gleuf bewaard. In de binnenmuren zijn nisjes gecreëerd door het weglaten van betonstenen, telkens drie boven elkaar. In het plafond steken verschillende vierkante openingen. Eén opening loopt horizontaal vanaf de grootste ruimte door tot centraal in de achtergevel van de constructie.

In de borstwering, twee meter hoog maar ten dele vernield, zijn er nog sporen te zien van een platform en betonnen trapjes.

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 24 Oosteeklo.
  • DE DECKER S. & GOOSSENS L. 2013: Onvoltooid verleden tijd. Verhalen over landschap en erfgoed van en in de gemeente, Assenede.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.
  • WILLEMS G. 2006: De Holland-Stellung 1914-1918 in groot-Assenede, De Twee Ambachten 14.1, 36-45.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176225 (geraadpleegd op ).