Duitse mitrailleurspost

Tekst van Duitse mitrailleurpost (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301074)

Halfondergrondse betonnen militaire constructie in de tuin van tea-room Ter Burghgraeve, aan de noordelijke rand van de 'Lembeekse Bossen'. De bunker fungeert als schuilplaats voor dieren.

Historische beschrijving

Deze bunker is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse landmacht.

De 'Hollandstellung' was het sterkst uitgebouwd tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen. Vanaf Strobrugge splitste de 'Hollandstellung' in een 'Vorstellung' langs het Leopoldkanaal, een 'vorgeschobene Linie' met de zogenaamde voorpostenbunkers en tenslotte de 'Hauptkampflinie' of 'Haupt Hollandstellung'. Tussen de voorpostenlijn en hoofdverdedigingslijn was er een dubbele prikkeldraadversperring aangelegd.

Deze bunker maakte deel uit van de hoofdverdedigingsstelling, die anderhalf à twee kilometer achter de voorpostenlijn was uitgebouwd. Deze stelling liep iets ten zuiden van Balgerhoeke, langs de voormalige spoorlijn 58 ten westen van Eeklo richting Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg tot Heide ten zuiden van Lembeke en Oosteeklo, via Tervenen tot Kluizen en Doornzele bij het Kanaal Gent-Terneuzen.

De hoofdverdedigingslijn tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen kent een grote densiteit aan bunkers, in bepaalde zones op nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar gepositioneerd. Zo werden er in 1921 in Lembeke 41 Duitse bunkers geregistreerd. In het voorjaar van 2015 zijn er slechts 17 bunkers teruggevonden.

De bunkers wisselen af qua typologie. Ze zijn duidelijk opgetrokken aan de hand van bepaalde standaardontwerpen, maar kunnen niettemin variëren in hun uitvoering. De landmacht maakte gebruik van geprefabriceerde betonstenen die, verankerd met ijzers, dienden als gietkoffer waartussen beton gestort werd. Het plafond is meestal gegoten op ijzeren profielen waartussen houten planken waren aangebracht.

In de voormuur aan noordelijke zijde zitten drie openingen. Volgens een schets uit een voorschriftenboek uit 1916 zou de vierkante opening gediend hebben voor het hanteren van een handzoeklicht. De centrale opening zou bedoeld zijn als schietopening voor mitrailleur, de derde opening als waarnemingssleuf.

De inscripties maken duidelijk dat de bunker in ieder geval in januari 1917 opgetrokken was.

Beschrijving

Betonnen militaire constructie met rechthoekig grondplan, op een insprong in de westelijke hoek na, waaraan een borstwering paalt met er tegen een betonnen loopvlak en bovenaan een kleine cirkelvormige verhoging met ijzeren opening. Naar verluidt zou er nog een tweede borstwering zijn, vermoedelijk in de zuidoostelijke hoek.

De constructie is voor zover zichtbaar opgetrokken aan de hand van betonstenen. Het plafond binnenin bestaat uit stalen profielen, die dicht tegen elkaar geplaatst zijn, met hout ertussen. De dakranden zijn afgerond.

De twee toegangen aan westelijke en aan zuidelijke zijde vormen de uiteinden van een geknikte gang. In de gang is een gecementeerd vlak met inscripties terug te vinden: "Januar 1917 / Untffz. Dickel / Landsturm / Quante u. Ferger". Via deze gang kan de centrale ruimte bereikt worden.

In de noordelijke muur zitten drie openingen waarvan de meest oostelijke vierkant van vorm is en naar het midden toe versmalt. De andere twee verbreden naar buiten toe. In de zuidelijke muur zit een kleine opening.

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 22 & 23 Lembeke.
  • LIPPENS O. 1986: Bunkers uit de Eerste Wereldoorlog te Lembeke, voorlopig werkdocument.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse mitrailleurpost [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176124 (geraadpleegd op ).