Duitse bunker

Tekst van Duitse bunker (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301073)

Halfondergrondse betonnen constructie in tuin bij Bisschopslag 7, aan de noordelijke rand van de zogenaamde ‘Lembeekse bossen’. De bunker is ten dele overgroeid met klimop.

Historische beschrijving

Deze bunker is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse landmacht.

De 'Hollandstellung' was het sterkst uitgebouwd tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen. Vanaf Strobrugge splitste de 'Hollandstellung' in een 'Vorstellung' langs het Leopoldkanaal, een 'vorgeschobene Linie' met de zogenaamde voorpostenbunkers en tenslotte de 'Hauptkampflinie' of 'Haupt Hollandstellung'. Tussen de voorpostenlijn en hoofdverdedigingslijn was er een dubbele prikkeldraadversperring aangelegd.

Deze bunker maakte deel uit van de hoofdverdedigingsstelling, die anderhalf à twee kilometer achter de voorpostenlijn was uitgebouwd. Deze stelling liep iets ten zuiden van Balgerhoeke, langs de voormalige spoorlijn 58 ten westen van Eeklo richting Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg tot Heide ten zuiden van Lembeke en Oosteeklo, via Tervenen tot Kluizen en Doornzele bij het Kanaal Gent-Terneuzen.

De hoofdverdedigingslijn tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen kent een grote densiteit aan bunkers, in bepaalde zones op nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar gepositioneerd. Zo werden er in 1921 in Lembeke 41 Duitse bunkers geregistreerd. In het voorjaar van 2015 zijn er slechts 17 bunkers teruggevonden.

De bunkers wisselen af qua typologie. Ze zijn duidelijk opgetrokken aan de hand van bepaalde standaardontwerpen, maar kunnen niettemin variëren in hun uitvoering. De landmacht maakte gebruik van geprefabriceerde betonstenen die, verankerd met ijzers, dienden als gietkoffer waartussen beton gestort werd. Het plafond is meestal gegoten op ijzeren profielen waartussen houten planken waren aangebracht.

Beschrijving

Betonnen militaire post met een rechthoekig grondplan van 6 op 8,5 meter. De constructie is opgetrokken aan de hand van betonstenen. Het plafond is gegoten op halve boomstammetjes, die tussen stalen profielen staken (nog ten dele bewaard). De dakranden zijn afgerond. Rondom rond de bunker ligt naar verluidt een betonnen pad van twee meter breedte. Ter hoogte van de toegangen aan zuidelijke en westelijke zijde is telkens een betonnen loopvlak afgebakend, met daarin een zinkput.

Via een deels verdwenen betonnen trap en een stalen profielen verstevigde luifel aan zuidelijke zijde kon de borstwering op het dak bereikt worden. Deze borstwering is 4,8 meter breed, 3,4 meter lang, 1,4 meter dik en 0,9 meter hoog. In de borstwering zouden drie openingen van 10cm diameter steken.

De toegangen, één meter breed, vormen de uiteinden van een geknikte gang, die op zijn beurt via een opening van 0,77 meter breed uitgeeft op de bunkerkamer van 3,65 op 3 meter. Bij de toegangen zijn ijzeren deurelementen bewaard. Op enkele betonstenen is een zwarte nummering te zien. In het plafond steken drie verticale openingen.

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 22 & 23 Lembeke.
  • LIPPENS O. 1986: Bunkers uit de Eerste Wereldoorlog te Lembeke, voorlopig werkdocument.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176109 (geraadpleegd op ).